تجزیه ژنتیکی عملکرد و اجزای عملکرد لاین های آفتابگردان در شرایط عادی و تنش خشکی

به‌منظور تجزیه ژنتیکی عملکرد و اجزای عملکرد در برخی لاین های نرعقیم و بازگرداننده های باروری تعداد 12 دورگ آفتابگردان حاصل دورگ گیری چهار لاین نرعقیم و سه لاین بازگرداننده باروری به همراه 2 دورگ فرخ و shf89-90 به‌عنوان شاهد در دو شرایط عادی و تنش خشکی با قطع آبیاری از مرحله گلدهی به بعد مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب تیمارهای موردبررسی در دو شرایط عادی و تنش خشکی نشان داد که تنش خشکی بر همه صفات موردبررسی به‌جزء تعداد دانه در طبق و درصد روغن دانه اثر معنی داری داشت. در بین صفات موردبررسی بیشترین تغییرات حاصل از تنش خشکی مربوط به عملکرد دانه و وزن هزار دانه و کمترین آن مربوط به درصد روغن دانه بود. تجزیه واریانس ترکیب پذیری دورگ ها نشان داد که اثر لاین های بازگرداننده باروری و لاین های نرعقیم سیتوپلاسمی که معادل ترکیب پذیری عمومی است برای اکثر صفات زراعی مورد ارزیابی در هر دو شرایط عادی و تنش خشکی معنی دار بود. نتایج نشان داد که برای همه صفات مورد ارزیابی سهم لاین های بازگرداننده باروری نسبت به لاین های نرعقیم بیشتر بود. معنی دار شدن اثرات متقابل لاین های نرعقیم و لاین های بازگرداننده باروری به همراه اثرات ساده آن‌ها نشان داد که در این مطالعه کنترل ژنتیکی اکثر صفات موردبررسی تحت تاثیر اثرات دوگانه افزایشی و غالبیت بوده است.