بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد دانه سه ژنوتیپ ارزن معمولی (Panicum Miliaceum L.)

کمبود آب گرایش به سمت کاشت ژنوتیپ های مقاوم به خشکی را افزایش داده است. در نواحی خشک شبیه بیشتر مناطق ایران، اغلب اکوتیپ ها و گونه های محلی مقاومت بیشتری در برابر خشکی از خود نشان می دهند. این تحقیق به‌صورت اسپلیت پلات و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی که در آن تنش خشکی (50، 75 و 100 درصد ظرفیت زراعی) به‌عنوان کرت اصلی و ژنوتیپ (پیشاهنگ، رابر و گلباف) به‌عنوان کرت فرعی در نظر گرفته‌شده بود، اجرا گردید. نتایج نشان داد که صفات پتانسیل آب برگ، قندهای احیاء، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه در سطح احتمال یک درصد تحت تاثیر تیمار تنش خشکی قرار گرفتند. اثر ساده ژنوتیپ نیز برای صفات مذکور و همچنین محتوای رنگیزه های فتوسنتزی معنی دار گردید. بر طبق نتایج تجزیه واریانس اثر متقابل ژنوتیپ×تنش تنها برای صفات نشت یونی و عملکرد بیولوژیک معنی دار شد. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که تنش خشکی به‌طور معنی‌داری عملکرد بیولوژیک، محتوی نسبی آب برگ و عملکرد دانه را کاهش داد این در حالی بود که نشت یونی و محتوای قندهای احیاء به‌طور معنی داری افزایش یافتند. بیشترین عملکرد بیولوژیک هم در شرایط نرمال و هم تنش مر بوط به رقم پیشاهنگ بود. همبستگی ساده بین صفات نشان داد که عملکرد بیولوژیک، محتوی نسبی آب برگ و قندهای احیاء بیشترین تاثیر را بر عملکرد دانه داشته اند. به‌طورکلی نتایج این تحقیق نشان داد که اکوتیپ گلباف بالاترین عملکرد دانه را در مقایسه با ژنوتیپ های پیشاهنگ و رابر در شرایط تنش خشکی داشت.

Effects of drought stress on yield of three common millet (Panicum miliaceum L.) genotypes

Water deficiency has increased the demand for cultivation of drought tolerant crops. In dry regions like most parts of Iran, ecotypes and local varieties often show a high degree of drought resistance. The experiment was arranged in a split plot based on a randomized completely block design that drought stress (50, 75 and 100% field capacity) were considered as main plot and genotype (Rabor, Golbaf and Pishahang) as subplot. The results showed that the traits of leaf water potential, reduction sugar, biological yield and grain yield significantly affected with drought stress at level of 1%. The simple effect of genotype was significant for mentioned traits and photosynthetic pigments. Based on variance analysis, the interaction of genotype×stress was significant only for ion leakage and biological yield. The results of mean comparison showed that drought stress significantly (P≤0.01) decreased biological yield, leaf water content and grain yield, while, ion leakage and reducing sugar contents were significantly increased. The highest biological yield was belonged to Pishahang cultivar in both of normal and stress conditions. Simple correlation among the traits showed that biological yield, relative water content and reduced sugars were the most effective traits on grain yield. In overall, the results showed that Golbaf genotype had the highest grain yield in comparison with Pishahang and Rabor genotypes under water stress conditions.