بررسی اثر فراوانی منابع طبیعی بر سرمایه انسانی در کشورهای عضو اوپک

سرمایه انسانی یا به عبارتی کیفیت نیروی کار و یا دانش نهادینه شده در بشر یکی از موضوعات مهم در دهه اخیر می باشد، زیرا توجه به این سرمایه، می تواند باعث افزایش تولید و رشد و توسعه اقتصادی کشورها گردد. از این رو در این مقاله به بررسی عوامل موثر بر انباشت سرمایه انسانی با تاکید بر نقش فراوانی منابع طبیعی، برای منتخبی از کشورهای عضو سازمان اوپک طی دوره زمانی 2000-2012 پرداخته شده است. بدین منظور از الگوی سرمایه انسانی ramos (2001) استفاده شده است. مشخصه بارز نوشته حاضر آن است که برخلاف غالب مطالعات پیشین، به منظور بررسی اثرگذاری رابطه فوق، نسبت رانت نفت به صورت درصدی از gdp، به عنوان شاخصی از فراوانی منابع، تعریف شده و به منظو ر تخمین ضرایب معادله طراحی شده، از روش داده های تابلویی بهره گرفته شده است. بر اساس نتایج به دست آمده از تخمین معادله، متغیر فراوانی منابع، دارای اثر منفی بر انباشت سرمایه انسانی است؛ ازاینرو رانت عظیم به دست آمده از سرمایه طبیعی (نفت) در کشورهای مورد مطالعه نه تنها موهبتی برای آنها محسوب نمیشود، بلکه منجر به غفلت از آموزش شدهو از انباشت سرمایه انسانی در این کشورها میکاهد. همچنین نتایج حاصل از برآورد الگو نشان دهنده این هستند که رشد جمعیت دارای تاثیر منفی بر انباشت سرمایه انسانی در کشورهای اوپک است ؛ لذا اتخاذ سیاست رشد جمعیت در کشورهای مورد مطالعه، نمیتواند منجر به انباشت سرمایه انسانی گردد. ارتباط میان متغیرهای امید به زندگی و رشد اقتصادی با سرمایه انسانی نیز مطابق مبانی نظری موجود، مثبت است. از این رو میتوان گفت افزایش امید به زندگی و رشد اقتصادی میتوانند زمینه مناسب برای انباشت سرمایه انسانی را فراهم آورند.

The relationship between resource abundance and human capital for OPEC countries

Human capital (labor quality or knowledge embedded in human beings) is one the important issues in recent decade, because concentrating on this kind of capital can improve products and can make economic growth and development. This study has been investigated effective factors on human capital, emphasis on resource abundance for OPEC countries in period 20002012. To achieve that object, Arturo human capital’s model has been utilized; also according to economic nature of these countries, oil rent variable has been added to this model. For estimating coefficients, panel data method has been used. Based on results, resource abundance has negative effect on human capital accumulation, thus the coefficient is equal to 0.11. There for the more oil rent will lower the economic growth in these countries. Also based on results, the relationship between life expectation and economic growth and human capital is positive and the coefficients are 1.84 and 0.26. In addition to those results, population growth has negative effect on human capital accumulation; its coefficient is equal to 0.08. So population growth policies can’t be suitable for OPEC countries because such policies can’t improve human capital in such countries.