توسعه و ارزیابی یک شاخص قابلیت پیاده روی (مطالعه موردی: محلات شهر قم)

روند رو به رشد شهرنشینی موجب شده است تا توسعه ی پایدار شهری به یکی از مهمترین دغدغه های مدیران تبدیل شود. امروزه نقش حمل و نقل در توسعه پایدار شهری بسیار روشن و غیر قابل انکار است. از طرفی نیاز به حمل و نقل پایدار ایده استفاده از حمل و نقل غیرموتوری را تقویت می نماید. حمل و نقل غیر موتوری هم به نوعی تفریح و تفرج بوده و هم امکان آمد و شد ارزان را تامین مینماید. با توجه به اینکه ارائه ی شاخص قابلیت پیاده روی یکی از مباحث مطرح در زمینه حمل و نقل غیرموتوری می باشد، در این تحقیق به توسعه شاخص قابلیت پیاده روی در سطح محلات شهر قم پرداخته شده است. پارامترهای موثر در شاخص قابلیت پیاده روی شناسایی و سپس 9 پارامتر اصلی جهت محاسبه ی شاخص پیشنهادی تعیین شد. این پارامترها شامل اختلاط کاربری، تراکم جمعیت مناطق مسکونی، تراکم تقاطع خیابان ها، تراکم طول خیابان ها، دسترسی به حمل و نقل عمومی، دسترسی به اماکن مذهبی، دسترسی به دبستان و مهدکودک ها، دسترسی به مدارس راهنمایی تا پیش دانشگاهی و دسترسی به پارکینگ ها می باشند. سپس به کمک روش ahptopsis نقشه رتبه بندی گزینه ها تولید شد. نتایج این تحقیق نشان می دهد که محله های رضویه، سرحوض، لبچال، نوبهار و سربخش دارای بهترین وضعیت در میان محلات از لحاظ شاخص قابلیت پیاده روی می باشند. همچنین محلات باغ کرباسی، براسون و شهرک فاطمیه دارای بدترین وضعیت از لحاظ شاخص قابلیت پیاده روی هستند. به طور کلی محلات مرکزی دارای شرایط بهتری نسبت به محلات مرزی می باشند. ارزیابی نهایی نتایج توسط نظرسنجی با طیف پنج امتیازی عالی، خوب، متوسط، ضعیف و خیلی ضعیف انجام شد. نتایج نظرسنجی نشان می دهد که دسترسی به پارکینگ دارای پایین ترین امتیاز و اختلاط کاربری دارای بالاترین امتیاز می باشد.

Development and evaluation of a walkability index (Case Study: districts of the Ghom city)

The growing trend of urbanization has led to an unsustainable environment that become one of the main concerns of todayamp;rsquo;s city managers. Nowadays, the role of transportation in sustainable urban development is very clear and undeniable. On the other hand, the need for sustainable transportation reinforces the idea of using nonmotorized transportation. Nonmotorized transport is a form of entertainment and recreation, and can provide the possibility of cheaper trips. The walkability index is one of the important issues in the nonmotorized transportation. The determination of walkability index leads to the recognition of environment as a factor affecting the extent of encouragement of individuals to walk and ride bicycle. As a result, one can improve the existing conditions so as to enhance the physical activity level of individuals in a society. The existing methods of determining the walkability can be summarized into three types: 1 objective 2subjective, and 3expertsamp;rsquo; field studies. The objective methods determine the extent of walkability index through GIS data. The subjective methods measure the walkability index with the help of public opinions (i.e. survey). The fieldstudy methods collect the expertsamp;rsquo; viewpoints and comments so as to measure walkability index. The objective methods usually use certain parameters such as population density, dwelling density, landuse diversity, access to stores and urban services, connectivity, intersection density and network density. All across the urban planning community, much effort is currently being put into providing safe and friendly environments that encourage walking in cities. The main goal of this study is to develop a simple yet efficient measure that captures properties of pedestrian friendliness, which is regionspecific, and that can be particularly useful to urban planners and metropolitan planning organizations. In this research, the development of the walkability index in the city of Qom has been introduced. Parameters affecting the walkability index were identified and assessed. These parameters include: Landuse diversity, population density, intersection density, network density, access to public transportation, access to religious sites, access to primary schools and kindergartens, access to secondary to preuniversity schools and parking sites. A noteworthy point considered in all of the parameters is the normalization of results (i.e., keeping its values between 0 and 1). Then, the ranking of the alternatives was produced using AHPTOPSIS method in five age/sex classes. The target population of this research is people who are willing to walk for daily tasks and recreation. The result of this study showed that the districts of Sarehoz, Razaviye, Labechal, Nobahar, Pamenar, Chehel Akhtaran, Sarbakhsh, Niroghah, Zad, Zandian, Emam hosein town, Vadiassalam, Darvaze Rei and Ali Abad Sadegan have the best condition among other districts. Also, the districts such as karbaschi garden, Berasun, Yazdanshahr, Shah seiied ali, Fatemiye town, Noghatar, Kasegarha, Panzdah khordad and Bajak two have the worst condition. Generally, the central districts have better conditions than the others. Final evaluation of results by five Likert questionnaire (strong, good, moderate, weak, and poor) were done. Finally, the result showed that the access to parking has the weakest point and the landuse diversity has the highest effect on the proposed walkability index.