مدلسازی عامل‌مبنای راهبری در فضای شهری بر اساس مولفه‌های درک مکانی انسانی

حرکت در محیط، فعالیتی جدا نشدنی از زندگی روزمره انسان است. ما نیاز داریم که خود را در محیط توجیه کنیم و در زمان مناسب به مقصد موردنظر خود برسیم. این امر گاه با کمک تسهیلات راهبری مانند نقشه، و گاه با توسل به ادراک مکانی صورت می‌گیرد. در این مقاله، براساس مبانی علمی ادراک مکانی انسانی، مدلی برای شبیه‌سازی نحوه تشکیل و توسعه دانش مکانی ارائه ‌گردیده و به روش عامل مبنا پیاده‌سازی شده است. در این مدل با هدف نمایش ملموس‌تر فرآیند ذهنی انسان به هنگام مشاهده و ادراک محیط اطراف، یک ماتریس برای هرکدام از نقاط تصمیم‌گیری درنظر گرفته شده که مولفه‌های آن، بیانگر شناخت فرد از محل و ارتباط آن با نقاط همسایه می‌باشد. در این مدل مراحل مختلف ادراک انسان شامل چگونگی ذخیره‌سازی اطلاعات مکانی، چگونگی یکپارچه کردن و ارتقاء دانش مکانی و چگونگی بازیابی این دانش برای امر راهبری از دید یک عابر پیاده در فضای شهری، تشریح شده است. این امر می‌تواند در راستای به خدمت گرفتن ابزار تکنولوژی به شکلی سازگارتر با ادراک مکانی انسانی مورد استفاده قرار گرفته و محیط‌های گوناگون را براساس اهداف موردنظر، جهت تصمیم‌گیری بهتر انسان بهینه نماید. این مدل‌سازی، این امکان را به وجود می‌آورد که بتوان پیچیدگی‌های تصمیم‌گیری انسان در زمان مسیریابی را، برای رسیدن به سطحی قابل کنترل، کاهش داد.

Alagent-Based Modelling of Urban Navigation based on Human Spatial Cognition

Move through the environment is an inseparable activity of human life. People need to know where they are and how they can arrive to their intended destination at the right time. Among several navigation aids (e.g., maps and satellite navigation systems), they may use their spatial knowledge (i.e., cognitive map) for this aim, especially in familiar spaces. Human spatial behaviour is complex due to its dependence on various external and internal factors. Factors such as age, gender, education, IQ, environment design, affect human spatial decisions. Investigating such a complex system is too difficult, or sometimes, simply impossible to directly deal with directly. To model this complex process, one first requires knowledge of the scientific principles of human spatial cognition and its elements. A shortcoming of cartographic maps is that they are limited to a top view representation of the space. Therefore, they only provide metric information and topological relations, while map information can turn in to stable and accurate spatial knowledge by frequent using and simultaneous interaction with environment. One of the proposed ideas in order to make navigation aids consistent with human cognition, is enrichment of cartographic maps with the elements of spatial cognition. This enriching makes person to interact with the environment through his cognition while moving by navigation aids. In order to practical using of this idea, it is necessary to evaluate these maps to assess its effectiveness in the process of spatial knowledge creation and improvement. This study, first, presents human spatial cognition and describes its elements by focusing on urban environment characteristics and the way human observe and perceive it. Then, on the basis of these principles, an agentbased model is proposed to present human mental process while observing and perceiving environment, in a more understandable way. In this model, the various stages of human cognition including spatial data storage, integration and upgrading spatial knowledge and retrieval of this knowledge for navigation, is simulated for a pedestrian in urban environment. The proposed model is used to evaluate a map enriched with elements of human spatial cognition.