تهیه نقشه حساسیت سیل با استفاده از تحلیل های مکانی چند معیاره و ادغام داده (مطالعه موردی: شهرستان مانه و سملقان)

سیل مهمترین بحران طبیعی می باشد که هر ساله موجب خسارات جانی و مالی می گردد، بنابراین مدیریت آن از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. اساسی ترین گام در مدیریت بحران سیل، تهیه نقشه حساسیت می ‌باشد که تلفیق سیستم اطلاعات مکانی و تصمیم گیری چند معیاره رویکردی کارا جهت انجام آن می باشد. تحقیق حاضر به منظور مدلسازی مکانی حساسیت سیل به ارائه یک رویکرد مبتنی بر ادغام وزن معیارهای موثر بر حساسیت سیل با استفاده از تئوری ادغام اطلاعات دمپستر-شفر پرداخته است. هدف از ادغام وزن معیارها، افزایش قابلیت اطمینان، کاهش عدم قطعیت فرایند وزندهی و افزایش دقت مدلسازی حساسیت سیل می باشد. تحقیق حاضر با ادغام نتایج دو روش وزندهی تحلیل سلسله مراتبی و بهترین-بدترین، به ارائه یک روش وزندهی ترکیبی پرداخته است. روش های وزندهی ترکیبی تحقیقات پیشین عمدتا مبتنی بر عملگرهای ریاضی ساده بوده اند و عملگرهای پیچیده همانند تئوری ادغام دمپستر-شفر مورد استفاده در تحقیق حاضر کمتر مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج ادغام وزن های بدست آمده از دو روش وزندهی فرایند تحلیل سلسله مراتبی و بهترین-بدترین بیانگر وزن بسیار بالای معیار جریان تجمعی (0/437) و وزن بسیار پایین معیار شاخص پوشش گیاهی (0/004) بوده است. مقایسه نتایج تحقیق با واقعیت های منطقه مورد مطالعه نشان داد رویکرد وزندهی ترکیبی ارائه شده با دقت 96 درصد در مقایسه با هر یک از روش های وزندهی پایه مورد استفاده، از عملکرد بالاتری برخوردار بوده است. همچنین، مدلسازی حساسیت حاصل از روش نوین وزندهی بهترین-بدترین در مقایسه با روش رایج فرایند تحلیل سلسله مراتبی از دقت بالاتری برخوردار بوده است. بر اساس نتایج تحقیق، بیش از 92 درصد منطقه مورد مطالعه از حساسیت سیل متوسط به بالا و کمتر از 8 درصد منطقه از حساسیت کمتر از متوسط برخوردار بوده است که این نشان ‌دهنده سیل خیز بودن منطقه مورد مطالعه می باشد.

preparation of flood susceptibility map using multi-criteria spatial analysis and data fusion (a case study: maneh and samalqan county)

the flood is the most important natural disaster that causes human and financial losses every year, then its management is very important. the most basic step in flood disaster management is the preparation of a flood susceptibility map, which integrating the geospatial information system and multi-criteria decision making is an efficient approach to handle it. in order to spatially model flood susceptibility, the present study has presented an approach of fusion the weights of the effective criteria on flood susceptibility using the dempster-shafer information fusion theory (dst). the purpose of the fusion of the weights of the criteria is to increase reliability, reduce the uncertainty of the weighting process, and increase the accuracy of flood susceptibility modeling. the present research has presented a hybrid weighting method by integrating the results of two weighting methods (analytical hierarchy process (ahp) and best-worst method (bwm)). the hybrid weighting methods of previous researches are mainly based on simple mathematical operators, and complex operators such as dst used in the present research are less used. the results of the fusion of the weights obtained from the two weighting methods of ahp and bwm indicate the very high weight of the flow accumulation criterion (0.437) and the very low weight of the vegetation index criterion (0.004). comparing the results of the research with the facts of the studied area showed that the presented hybrid weighting approach with 96% accuracy compared to each of the basic weighting methods used, is of higher performance. also, the susceptibility modeling resulting from the new bwm weighting method has been more accurate compared to the common method of the ahp. according to the results of the research, more than 92% of the studied area has moderate to high flood susceptibility and less than 8% of the area has less than moderate susceptibility, which indicates that the studied area is prone to flooding.