توسعه‌ی سامانه‌ تصمیم‌گیری مکانی مشارکتی مبتنی بر اطلاعات جغرافیایی داوطلبانه‌ به منظور توزیع کمک‌های امدادی در هنگام وقوع بلایای طبیعی

وقوع بلایای طبیعی مختلف مانند سیل، زلزله و ... جز جدایی ناپذیر زندگی انسان ها در تمام نقاط جهان و ادوار زمان می باشد. برخی از کشورها مانند ایران به دلیل واقع شدن در موقعیت جغرافیایی و شرایط اقلیمی خاص، بیشتر مستعد بروز این حوادث می باشند. مدیریت بحران در هنگام وقوع این بلایا امری مهم و قابل توجه است که می تواند خسارات جانی، مالی و روانی را کاهش داده و مانع از تحمیل هزینه های گزاف به کشور شود. توزیع صحیح و عادلانه ی کمک های امدادی یکی از وجوه مهم در مدیریت بحران است. توزیع سنتی و غیرسیستمی کمک ها به دلیل نبود اطلاعات دقیق از موقعیت مناطق آسیب دیده و نوع نیازهای مردم در آنجا، ناهماهنگی بین نهادهای مختلف در توزیع کمک ها و عدم آگاهی از نوع و میزان کمک‌های تخصیص‌یافته توسط گروه‌های مختلف، سبب بروز مشکلاتی از قبیل توزیع ناعادلانه ی کمک ها به صورت انباشت و هدررفت بعضی اقلام در برخی نواحی و نایاب و گران شدن بعضی دیگر از اقلام در نواحی دیگر می شود. در پژوهش حاضر، یک سیستم تصمیم‌گیری مکانی مبتنی بر اطلاعات جغرافیایی داوطلبانه به منظور توزیع صحیح و عادلانه ی کمک های امدادی در هنگام وقوع بلایای طبیعی ارائه و پیاده سازی شده است که از نیازها و وظایف عوامل دست اندرکار پشتیبانی می‌کند. چارچوب پیشنهادی شامل دو فاز اصلی می باشد. در فاز اول، داده های مربوط به مناطق آسیب دیده و نیازهای آنها توسط سه گروه کاربران در بستر اطلاعات جغرافیایی داوطلبانه جمع آوری می‌گردد. این داده ها شامل داده های مربوط به موقعیت مکانی و نیازهای نواحی آسیب دیده می باشد. پس از جمع آوری حجم عظیمی از داده ها، در فاز دوم با کمک ابزارهای تحلیل تصمیم گیری چندمعیاره، مناطق آسیب دیده از نظر نیاز به کمک ها و اقلام اولویت بندی می شوند و مدیریت و نظارت بر فرآیند توزیع اقلام و تخصیص کمک ها به مناطق مختلف آسیب دیده، صورت می گیرد. تسریع در شناسایی مناطق آسیب دیده، توزیع به موقع و هدفمند کمک ها به نحوی که متناسب با نوع و میزان نیازها باشد، مشارکت موثر مردم آسیب دیده و امدادگران، جلوگیری از هدررفت کمک ها و سوء استفاده های احتمالی و صرفه جویی در وقت و هزینه، از مزایای بکارگیری سیستم پیشنهادی می باشد.

Development of a VGI-based Participatory Spatial Decision-making System to Distribute Relief Aids in the Event of Natural Disasters

One of the inseparable parts of human life in all parts of the world and time periods is the occurrence of various natural disasters such as floods, earthquakes, etc. Some countries, such as Iran, are more vulnerable to these events due to their geographical location and special climate conditions. Disaster management is important in the event of such disasters, which can reduce the loss of life, property, and mental health and prevent the imposition of exorbitant costs on the country. One of the most important aspects of disaster management is the proper and equitable distribution of the aid. The disadvantages of conventional and nonsystemic approaches are lack of accurate information on the position of the affected areas and the type of needs of the people living there, inconsistency in the allocation of aid between the different organisations, and lack of awareness of the type and amount of aid allocated. Such a distribution causes problems, such as the unfair distribution of aid in the form of accumulation and loss of certain items in some areas, and the scarcity and high cost of certain items in others. A spatial decisionmaking system based on volunteered geographic information was proposed and implemented in this study in order to properly and fairly distribute aid in the event of natural disasters, which supports the disaster managers rsquo; needs and functions. The proposed framework consists of two main phases. In the first phase three groups of users collect data on the affected areas and their needs in the context of volunteered geographic information.This data includes location data and the needs of the affected areas. After collecting a huge amount of data, in the second phase, with the help of multicriteria decision analysis tools, the affected areas are prioritized in terms of need for assistance and items. Therefore management and monitoring of the process of distribution of items and allocation of aid to different affected areas is done. The advantages of using the proposed system are accelerating the identification of damaged areas, timely and targeted distribution of aid in a manner appropriate to the type and amount of needs, effective participation of injured and relieved people, prevention of loss of aid and possible abuses and saving time and money.