مکان ‌یابی محل ‌های دفع زائدات صنعتی با استفاده از مدل fuzzy-ahp در منطقه ویژه اقتصادی سلفچگان

یکی از مسائل و معضلات مهم محیط زیستی کشور مدیریت مواد زائد جامد به خصوص پسماندهای صنعتی می باشد. از موارد مهم در رویکرد کلی مدیریت جامع پسماندهای صنعتی، ضرورت مسئله مکان یابی مناسب محل دفع می باشد. با توجه به تاثیراتی که مکان های دفع پسماند بر اکوسیستم و محیط اطراف خود می گذارند، لذا بایستی توجه نمود تا محل دفن در مکانی قرار گیرد که حداقل اثرات تخریبی و تاثیر نامناسب بر محیط پیرامونی خود را ایجاد نماید. هدف از انجام این پژوهش انتخاب بهینه مکان های مناسب دفع پسماندهای صنعتی در منطقه ویژه اقتصادی سلفچگان می باشد. این منطقه، به عنوان مهم ترین و نزدیک ترین منطقه ویژه اقتصادی به مرکز سیاسی - اقتصادی کشور و دارای موقعیتی ممتاز و منحصر به فرد به منظور تولید، صادرات و ترانزیت کالا می باشد. پارامترهای مختلفی در انتخاب بهینه مکان های مناسب دفع پسماندهای صنعتی دخیل می باشند که در این مطالعه مواردی از جمله عمق آب زیرزمینی، فاصله از آب های سطحی و زیرزمینی، راه های دسترسی، مناطق مسکونی، صنایع، خطوط انتقال نیرو، سیل خیزی، گسل، شیب و فاصله از باغات و زمین های کشاورزی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفتند. . جهت انتخاب بهینه مکان های مناسب دفع پسماندهای صنعتی از تلفیق مدل های فازی و ahp استفاده گردید، که این امر موجب بالا رفتن دقت مدل و مورد اطمینان بودن نتایج حاصل از آن می گردد. پس از انتخاب و تهیه نقشه های مربوط به پارامترهای موثر، وزن دهی به روش ahp و با استفاده از نظرات کارشناسان و خبرگان این امر انجام گرفت. با توجه به فاکتورهای موثر و وزن های ahp آن ها، نقشه های توابع عضویت هر یک از فاکتورها تهیه و با استفاده از عملگر and روی هم گذاری فازی شدند. به این ترتیب مناطق کاملا نامناسب تا کاملا مناسب جهت دفع پسماندهای صنعتی در بخش سلفچگان استان قم تعیین گردیدند.

Industrial Waste Disposal Site Selection using Fuzzy-AHP Model in Salafchegan Special Economic Zone

Growth and development of the city and the urbanization, always has been accompanied with the development and human activities. On one hand, this companionship and coexistence has created the possibility of occupation and economic capabilities for citizens, but on the other hand, they expose environment to pollution of air, water, soil, noise and visual and chemical pollutions. One of the environmental problems of the country is management of wastes especially industrial wastes. Among the important issues in the overall approach to comprehensive management of industrial wastes is the necessity of proper site selection for disposal. Considering the effects that waste disposal sites exert on the ecosystem and their surroundings, it should be noted that the site of disposal should be located where it develops the minimum destructive effects and inappropriate impact on their surroundings.The purpose of this study is the industrial waste site selection in the special economic zone of Salafcheghan. This area, as the most important and nearest special economic zone to the economicalpolitical center of the country, with unique and privileged position to production, export and transit of goods, can play an important role in the macroeconomic of the country. Different parameters are effective on the industrial waste site selection. In this research, parameters such as groundwater depth, distance from surface water and groundwater, access ways, residential areas, Industries, power transmission lines, flooding, faults, slope and distance from the orchards and agricultural lands were studied. In recent years, Arc GIS software has developed an undeniable transformation in the arena of study on geographical resources. Application of GIS science and technology in the studies related to industrial waste disposal sites can highly accelerate the preparation and combination of different data layers in the form of different conceptual models. Given the type of combination theory, in these models the number of data layers and value of each layer in the combination will be different. Some of these models are such as Boolean logic model, weights of evidence, index overlay, fuzzy logic, and weighted linear combination. The combination of fuzzy logic and AHP method was used for site selection of industrial waste disposal, so this operation caused to increase of model's accuracy and reliability of results. Following selection and preparation of the maps related to the influential parameters, giving weights was done through AHP and using expert comments. according to the effective factors and their AHP weights, maps of membership functions of each factor were prepared and fuzzy overlay was conducted by using And operator. Thus, completely unsuitable to completely suitable areas were determined for industrial waste disposal in Salafchegan district of Qom province. These results also using satellite images were verified. Finally, the suitable areas in the developement area of special economic zone of Salafcheghan are recommended to the relevant managers for disposal of industrial waste, because of reduction of transportation costs and exemption from customs payments law for wastes of foreign raw materials.