کنترل روان‌شناختی والدین و رفتار جامعه‌پسند فرزندان: نقش واسطه‌ای هیجان اخلاقی قدردانی

مقدمه: والدین به‌عنوان مهم ترین عامل جامعه‌پذیر کردن کودکان و نوجوانان محسوب می شوند. پژوهش ها رابطه بین قدردانی و کاهش رفتار جامعه پسند را مورد تایید قرار داده‌اند، از این ‌رو هدف پژوهش حاضر، تبیین رابطه کنترل روان‌شناختی والدین و رفتار جامعه پسند با واسطه گری هیجان اخلاقی قدردانی بود.روش: روش پژوهش از نوع توصیفی –همبستگی و جامعه آماری شامل دانش آموزان دوره متوسطه دوم شهر یزد در سال تحصیلی 1399-1400 بود. حجم نمونه 350 نفر و با روش نمونه گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند که ‏در‎ ‎نهایت 308 نفر پرسشنامه‌ها را تکمیل کردند. به‌منظور اندازه گیری متغیرهای پژوهش از پرسشنامه کنترل روان‌شناختی والدین (سوننس و همکاران،2010)،  مقیاس چند مولفه ای قدردانی (مورگان و همکاران، 2017) و مقیاس گرایش های جامعه پسند (کارلو و راندال، 2002) استفاده گردید. یافته ها: داده ‌ها با استفاده از نرم افزار amos و در قالب الگوی معادلات ساختاری تحلیل شدند. نتایج نشان داد که کنترل روان‌شناختی والدین، رفتار جامعه پسند را به‌طور منفی و معنادار پیش‌بینی می کند. رابطه قدردانی و رفتار جامعه پسند به‌صورت معکوس و معنادار بود. علاوه بر این، نقش واسطه گری قدردانی در رابطه بین کنترل روان‌شناختی والدین و رفتار جامعه پسند مورد تایید قرار گرفت (p<0/05). نتیجه گیری: بر اساس یافته‌های پژوهش می توان نتیجه گرفت کنترل روان‌شناختی والدین کمتر در بافت خانواده و مهارت بیشتر فرزندان در هیجان اخلاقی قدردانی، موجبات ارتقاء رفتار جامعه پسند آن‌ها را فراهم می سازد.

parental psychological control and children’s pro-social behavior: a mediating role of gratitude a moral emotion

introduction: parents are considered as the most important factor in socializing children and adolescents. researches has confirmed the effectiveness of gratitude on the pro-social behavior; hence the purpose of this study is to explain the relationship between parent’s psychological control and children’s pro-social behavior by the mediation of the gratitude.methods: the research method is a descriptive correlation study. the statistical population of the study included all high school students in yazd in the academic year ‎2020-2021‎. the sample size was 350 people who were selected with the multi-stage cluster sampling method and 308 people completed the questionnaires. research measurement included dependency-oriented and achievement-oriented psychological control scale (soenens et al, 2010), multi-component gratitude measure (morgan et al, 2017) and pro-social tendencies measures (carlo randall, 2002) that have been completed by students. results: the findings using structural equation modeling showed that final model has a good fitness. also, findings of research hypothesis analysis showed that psychological control of parents could negatively and statistically significant predict pro-social behavior and relationship between gratitude and pro-social behavior was negatively and significant moreover, the mediation role of gratitude in the relationship between parental psychological control and pro-social behavior was confirmed.conclusion: according to the research findings, it can be concluded that less psychological control of parents in the family context, and more children’s skills in gratitude, can promotes their pro-social behavior.