مدل یابی پیشرفت تحصیلی براساس ترتیب تولد با میانجیگری هوش معنوی، مهارت‌های اجتماعی و خلاقیت در دانش آموزان

مقدمه: ﺍﻣﺘﻴﺎﺯﺍﺕ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﺷﺪۀ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ ﺍﻭﻝ ﺑﺮ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ ﺑﻌﺪﻱ ﺩﺭ ﺻﻔﺎﺕ ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ، ﻫﻮﺵ ﻭ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ، ﺑﺨﺸﻲ ﺍﺯ ﭘﺪﻳﺪﻩای است ﻛﻪ ﺑﻪ اثر ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺗﻮﻟﺪ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺍﺳﺖ. ﻧﻈﺮﻳﻪ‌ﻫﺎﻱ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺗﻮﻟﺪ ﺑﻪ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﺗﺒﻴﻴﻦ ﺍﺛﺮ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺗﻮﻟﺪ، ﻳﻌﻨﻲ تفاوت های ﻫﻮﺷﻲ ﻭ عملکردی ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﺗﺮﺗﻴﺐ‌ﻫﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻮﻟﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻓﺮﺿﻴﺔ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻨﺎﺑﻊ خانواده ﻭ ﺍﻟﮕﻮﻱ ﻫﻢ‌ﺁﻣﻴﺰﻱ ﺩﻭ ﻧﻈﺮﻳﺔ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻋﻠﺖ ﺑﺮﺗﺮﻱ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ ﺍﻭﻝ ﺑﺮ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ ﺑﻌﺪﻱ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻫﻮﺵ ﻭ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﻲ‌ﺩﻫﻨﺪ، بنابر موضوع فوق این پژوهش با هدف بررسی مدل یابی پیشرفت تحصیلی براساس ترتیب تولد با میانجیگری هوش معنوی، مهارت‌های اجتماعی و خلاقیت در دانش آموزان انجام شد. روش: روش از نوع پژوهش های همبستگی مبتنی بر روش مدل‌یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری این پژوهش را تمامی دانش‌آموزان دختر پایه دهم متوسطه شهر ارومیه در سال تحصیلی 97-1396 به تعداد 1472 نفر تشکیل دادند. در این پژوهش برای تعیین حجم نمونه با توجه به تعداد متغیرهای مشاهده شده و تخصیص ضریب 15 برای هر متغیر و با احتساب احتمال وجود پرسشنامه‌های ناقص 250 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شد. ابزارهای گردآوری داده‌ها شامل مقیاس هوش معنوی کینگ، مقیاس مهارت‌های اجتماعی ایندربیتزن، فوستر و مقیاس خلاقیت تورنس و پرسش ترتیب تولد اول تا سوم در خانواده مورد استفاده قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد که بین ترتیب تولد، هوش معنوی، مهارت‌های اجتماعی و خلاقیت با پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان رابطه مثبتی وجود دارد، همچنین مدل پژوهش تائید گردید و به طور کلی 38 درصد از پیشرفت تحصیلی توسط ترتیب تولد، هوش معنوی، مهارت‌های اجتماعی و خلاقیت قابل تبیین می‌باشد. همچنین ترتیب تولد اثر مستقیم معنادار بر پیشرفت تحصیلی داشت و ترتیب تولد با میانجیگری هوش معنوی، مهارت‌های اجتماعی و خلاقیت اثر غیر مستقیمی بر پیشرفت تحصیلی نشان داد. نتیجه گیری: با توجه به تاثیر ترتیب تولد بر پیشرفت تحصیلی در محتوای آموزشی به افراد توجه به این عامل می‌تواند پیرو متغیرهای واسط همانند هوش معنوی، مهارت‌های اجتماعی و خلاقیت، تاثیرات بسزایی بر پیشرفت تحصیلی ایجاد نماید.