بررسی مکانی و زمانی نفوذ شوری در رودخانه جزر‌و‌مدی با استفاده از مدل COHERENS: مورد مطالعاتی رودخانه بهمنشیر

بررسی تغییرات زمانی و مکانی شوری رودخانه‌های جزرومدی در شرایطی که سد کنترل‌کننده در انتهای رودخانه نباشد، به‌منظور تامین آب موردنیاز کشاورزی حایز اهمیت است. در تحقیق حاضر از مدل coherens به‌عنوان ابزاری برای بررسی وضعیت هیدرولیکی جریان و نحوه انتشار و انتقال شوری در رودخانه بهمنشیر استفاده شد. coherens نوعی مدل عددی سه‌بعدی چندمنظوره است. در این نرم‌افزار، مدل هیدرودینامیکی با مدل‌های بیولوژیکی، تعلیق مجدد و آلاینده ترکیب شده است. واسنجی و صحت‌سنجی مدل عددی با مشاهدات تراز سطح آب در دو دوره کم‌آبی و پر‌آبی در سال‌های 1381 و 1382 و اندازه گیرهای شوری در یک جزرومد بلند (spring) در سال 1382 انجام گرفت. سه سناریو در شرایط مختلف جریان رودخانه و باد برای مدل تنظیم شد. نتایج مدل افزایش نفوذ شوری به بالادست رودخانه در سناریو دبی کم و وزش باد در خلاف جهت مسیر رودخانه را نشان داد. از طرفی، نتایج طبقه‌بندی شوری در شرایط مختلف نیروهای محیطی تقریباً در نقاط مختلف رودخانه یکسان بود و در همه موارد، اختلاط کامل شوری وجود داشت. در ادامه با استفاده از سری زمانی جا‌به‌جایی جبهه‌های شوری، الگوی مکانی و زمانی نفوذ شوری بررسی شده و بهترین محدوده‌های مکانی و زمانی برای برداشت آب از رودخانه ارزیابی شد. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که اعمال شرایط بهینه مرکب از دبی آب شیرین رودخانه و برداشت متناوب آب، راه حلی مناسب برای دریافت آب باکیفیت برای کشاورزی خواهد بود.