برآورد و مقایسه حداکثر سیلاب محتمل ورودی به سد لتیان با استفاده از تئوری بیزین و مدل hec-hms

در راستای مدیریت کارآمد حوضه آبریز، بررسی رویداد حدی سیل به‌ دلیل فراوانی بالا و ایجاد خسارت‌های جانی و مالی اهمیت ویژه ای دارد. از طرفی با توجه‌ به بحران آبی و مدیریت سیلاب در مصارف کشاورزی، بررسی سیل امری ضروری است، بنابراین در این پژوهش به برآورد حداکثر سیلاب محتمل (pmf) حوضه آبریز سد لتیان با استفاده از تئوری بیزین و مدل hec-hms پرداخته شده است. در این راستا در گام نخست، بیش‌ترین بارش محتمل (pmp) حوضه آبریز با به‌کارگیری آمار 70 ساله محاسبه شده است. سپس با استفاده از تئوری بیزین، به‌عنوان مدلی تصادفی، حداکثر سیلاب حوضه با بررسی پنج مقدار گسسته ضریب تغییرات و چهار سناریوی دبی حداکثر سالیانه، حداکثر فراز روزانه، حداکثر سالیانه و لحظه‌ای، حداکثر فراز روزانه و لحظه‌ای تعیین شد. در گام دوم پژوهش نیز مدل hec-hms حوضه آبریز سد لتیان ایجادشده و با اعمال pmp محاسبه‌شده، pmf حوضه تعیین شد. پس از بررسی نتایج با توجه به مقادیر خطا، ضریب تغییرات 4/0 درنظر گرفته شد و دو سناریو حداکثر فراز روزانه و حداکثر فراز روزانه با سیلاب لحظه ای به‌عنوان سناریوهای منتخب انتخاب شدند که میانگین برآورد پسین آن ها به‌ترتیب 1532 و 1577 مترمکعب بر ثانیه می باشد. نتایج مدل hec-hms نیز حاکی از آن است که مقدار pmf حوضه آبریز سد لتیان 1025 متر مکعب بر ثانیه می باشد که 34 درصد کم‌تر از مقدار محاسبه‌شده با استفاده از تئوری بیزین است. براساس نتایج با توجه به داده های موجود در منطقه مورد مطالعه، استفاده از تئوری بیزین نتایج بهتری ارائه می دهد.

estimation and comparison of the probable maximum flood entering the latian dam using bayesian theory and hec-hms model

in the pursuit of efficient drainage basin management, examining the extreme event of flooding due to its high frequency and resulting life and financial damages holds particular significance. considering the water crisis and flood management in agricultural usage, investigating floods becomes imperative. therefore, this research focuses on estimating the probable maximum flood (pmf) of the latyan dam drainage basin using bayesian theory and hec-hms models. initially, the probability maximum precipitation (pmp) of the drainage basin was calculated using a 70-year statistical dataset. subsequently, employing the bayesian theory as a stochastic model, the maximum drainage basin flood was determined by examining five discrete values of coefficient of variation and four flood scenarios of annual maximum, daily maximum, annual and instantaneous maximum, daily and instantaneous maximum. in the second phase of the study, an hec-hms model for the latyan dam drainage basin was developed, and by applying the pmp, the drainage basin’s peak flow was determined. considering error values, a coefficient of variation of 0.4 was adopted. two scenarios emerged as selected options: daily maximum and daily and instantaneous maximum flooding, with their respective posterior estimates averaging at 1532 and 1577 m3/s. the hec-hms model results indicated a drainage basin peak flow of 1025 m3/s, 34 percent lower than the bayesian theory’s calculated value. based on these outcomes and the available regional data, the bayesian theory demonstrates superior results in this particular study area.