تعیین ظرفیت کانال‌های آبیاری و میزان انعطاف‌پذیری قابل دستیابی در روش توافقی

برنامه‌ریزی نامناسب تحویل آب موجب عملکرد ضعیف شبکه‌های آبیاری می‌شود که نیازمند بهبود است. با اصلاح روش بهره‌برداری از روش گردشی به‌روش توافقی ضمن افزایش قابلیت مدیریت آبیاری کشاورزان، بهره‌وری مصرف آب افزایش ‌می‌یابد. روش تحویل آب توافقی علاوه بر ارتقای انعطاف‌پذیری و عدم نیاز به زیرساخت‌های پرهزینه، در شبکه‌های موجود که به‌صورت دستی بهره‌برداری ‌می‌شوند قابل اجرا ‌می‌باشد. یکی از مسائل مهم در طراحی شبکه‌ها محاسبه ظرفیت کانال‌هاست که برای کاربرد روش تحویل توافقی پیچیدگی بیش‌تری دارد. مدل کلمان برای تعیین ظرفیت برخی کانال‌های آبیاری در دنیا با روش توافقی به‌کار رفته است. در این پژوهش کاربرد مدل کلمان در تعیین ظرفیت  دو کانال از شبکه آبیاری قزوین با بهره‌برداری توافقی ارزیابی شده است. ابتدا توزیع آماری درخواست‌ آب کشاورزان در دو کانال بررسی شد. نتایج نشان داد که بهترین تابع توزیع منطبق بر درخواست‌ها توزیع مقدار حدی بوده است. با این‌حال، مدل کلمان با فرض توزیع نرمال درخواست‌ها، برای تعیین ظرفیت کانال‌ها عملکرد قابل‌قبولی داشته است. انعطاف‌پذیری روش‌های تحویل در کانال‌های آبیاری تابع درجه آزادی کشاورزان در دریافت دبی بیش‌تر و امکان آبیاری هم‌زمان آن‌هاست. براساس ظرفیت موجود کانال‌ها و ظرفیت موردنیاز مدل کلمان، میزان انعطاف‌پذیری قابل دستیابی موردبررسی قرار گرفت. در نتیجه مشخص شد در برنامه توزیع آب، با درجه آزادی یک (ظرفیت موجود آبگیرها)، امکان آبگیری هم‌زمان همه آبگیرها در هر دو کانال وجود دارد. در صورت احتمال تجمعی آبگیری 75 درصد آبگیرها، درجه آزادی به میزان 35 و 59 درصد قابل افزایش است.

determination irrigation canal capacity and achievable flexibility for arranged delivery

improper water distribution and delivery will cause poor performance of irrigation networks which requires improvement. improvement of delivery method from rotational to arranged method increases farmers’ flexibility in irrigation management, improves water use productivity, and decreases water losses. in addition to higher flexibility, arranged delivery does not need expensive infrastructures and could be implemented in existing networks with manual operation. one of the important problems in the design of irrigation networks is the calculation of the canal capacity which is more complex for arranged delivery methods. clements’model is used for the determination of canal capacity for arranged delivery. in this research, the application of clements’ model in determining the capacity of two canals in the ghazvin irrigation network and arranged delivery is investigated. the probability distribution function of water delivery to the tertiary intakes is determined. the results show that the best distribution function is the extreme value function. however, clements’ model with the assumption of normal distribution for the requests shows acceptable performance for canal capacity determination. the level of flexibility of water delivery is a function of the degree of freedom of farmers and the possibility of simultaneous water exploitation of intakes. considering the existing canal capacity, and calculated required canal capacity the attainable flexibility in the studied canals is determined. the results showed that for the degree of freedom equal to 1, the existing capacity of both canals allows all intakes to receive water simultaneously. for an accumulative probability of 75 percent, the degree of freedom could be increased up to 35, and 59 percent.