تحلیل فراوانی و شبیه‌سازی بارش-رواناب مبتنی بر توالی درختی مفصل واین

شبیه‌سازی بارش-رواناب با توجه به تغییرات اقلیمی و افزایش مقادیر حدی در سال‌های اخیر به خصوص در نواحی مختلف ایران یکی از چالش‌های مهم در مدیریت منابع آب در هر حوضه است. در این مطالعه، برای شبیه‌سازی بارش - رواناب در زیر حوضه قلعه شاهرخ در حوضه آبریز زاینده رود از مقادیر بارش و دبی جریان در دوره آماری 1398-1372 استفاده شد. بدین منةور، ار رویکرد شبیه سازی مبتنی بر مفصل و این برای شبیه سازی و تحلیل فراوانی هم زمان دبی جریان در ایستگاه قلعه شاهرخ به شرط وقوع بارش در ایستگاه‌های چلگرد، میهه و مرغملک استفاده شد. با تحلیل توالی درختی مفصل‌های واین و استفاده از مفصل‌های دورانی داخلی، مفصل d-vine بر اساس آماره‌های مورد بررسی به عنوان مفصل برتر انتخاب شد. با به کارگیری مفصل برتر و رابطه شرطی c(u4|u1,u2,u3) شبیه‌سازی مقادیر دبی جریان به شرط وقوع بارش در ایستگاه‌های بالادست انجام شد. نتایج شبیه‌سازی میزان خطایی برابر با 18/57 مترمکعب بر ثانیه بر اساس آماره rmse و کارایی مدل 0.86 را بر اساس آماره nse نشان داد. نتایج شبیه‌سازی مقادیر دبی جریان به شرط وقوع بارش در ایستگاه‌های بالادست، نشان داد که رویکرد پیشنهادی متوسط مقادیر مشاهداتی را با دقت بالا شبیه‌سازی کرده است. با در نظر گرفتن شرط وقوع بارش در تحلیل فراوانی وقوع دبی جریان در ایستگاه قلعه شاهرخ، منحنی دوره بازگشت توام و احتمال وقوع شرطی در این زیرحوضه حاصل شد. با استفاده از این منحنی می توان مقادیر دبی جریان ایستگاه مورد مطالعه را با دقت بالا همراه با دوره بازگشت های مختلف و احتمال وقوع مختلف برآورد کرد. روش پیشنهادی با توجه به این که بر اساس شرط وقوع بارش در منطقه و همچنین توزیع حاشیه‌ای متناسب با داده‌ها ارائه شده است، هیچ محدودیت اجرا نداشته و به عبارت دیگر مختص منطقه مورد مطالعه است.

frequency analysis and rainfall-runoff simulation based on the tree sequence of the vine copula

rainfall-runoff simulation is one of the most important challenges in the management of water resources in each basin, considering the climatic changes and the increase of extreme values in recent years, especially in different regions of iran. in this study, the rainfall and runoff values in the statistical period of 1993-2019 were used regarding the rainfall-runoff simulation in the qale shahrokh sub-basin in the zayandeh-rood dam basin. in this study, the vine copula-based simulation approach was used to simulate and joint frequency analysis the flow discharge in qale shahrokh station given by the rainfall in chelgerd, meyheh and marghmalek stations. by analyzing the tree sequence of vine copulas and using internal rotated copulas, d-vine copula was selected as the best copula based on the studied statistics. by using the best copula and the conditional relationship c(u4|u1,u2,u3), the flow discharge simulation was done given by rainfall of the upstream stations. the simulation results showed an error rate equal to 18.57 (m3/s) based on the rmse statistic and the efficiency of the model was 86% based on the nse statistic. the results of the simulation of flow discharge values given by rainfall in the upstream stations showed that the proposed approach has simulated the average of observed values with high accuracy. by considering the condition of rainfall occurrence in the frequency analysis of flow discharge in qale shahrokh station, the joint return period curve and the conditional probability of occurrence in this sub-basin were obtained. using this curve, it is possible to estimate the flow discharge values of the studied station with high accuracy along with different return periods and different probability of occurrence. considering the fact that the proposed method is based on the condition of rainfall in the region as well as the marginal distribution according to the data, it has no implementation limitations and is somehow specific to the studied region.