مروری بر اندرکنش هیدرودینامیک جریان و زندگی آبزیان در جریان‌ آشفته رودخانه‌ها

بیش‌تر روش‌های تعیین دبی محیط زیستی مورداستفاده در ایران تنها به عمق آب موردنیاز برای تردد گونه‌های شاخص ماهیان توجه دارند، درصورتی‌که برای حفظ تنوع زیستی در رودخانه‌ها باید اثر آشفتگی جریان‌ بر مورفولوژی و بستر رودخانه موردتوجه قرار گیرد. خواص آشفتگی جریان در رودخانه‌ها برای آبزیان بسیار دارای اهمیت است، اما به‌دلیل ماهیت پیچیده‌شان به‌ندرت در ارزیابی‌های متداول زیستگاه رودخانه‌ها و طرح‌های احیا موردبررسی قرار می‌گیرند. در این مقاله، به مرور اندرکنش دوطرفه هیدرودینامیک و موجودات آبزی در رودخانه‌ها و نیز روش‌های کلیدی اندازه‌گیری آن‌ها پرداخته شده است تا مشوقی باشد برای توجه به اهمیت بررسی آشفتگی در علم و مدیریت رودخانه. هم‌چنین، به بررسی روش‌های اندازه‌گیری خواص آشفتگی مرتبط با محیط‌زیست جریان شامل تعیین شدت، تناوب، جهت‌گیری، و مقیاس ساختارهای جریان آشفته پرداخته شده است. این تحلیل، علاوه بر تاکید بر روش‌های مختلف اصلاح میدان جریان توسط گیاهان و جانوران، به تاثیر مفید این روش‌ها پرداخته است. تهدیدهای بالقوه برای رشد و بقا مرتبط با آشفتگی شامل آسیب، جابه‌جایی، افزایش مصرف انرژی ارائه‌ شده است. با توجه به دانش فنی محدود این موضوع بین‌رشته‌ای در ایران، در این مقاله سعی شده تا تجربیات جهانی در این رابطه بحث و جمع‌بندی شود و با شناسایی برخی موانع جهت ادغام آشفتگی با علم احیای رودخانه، به توان به درک مفاهیم در این زمینه پیچیده تحقیقاتی، پی برد.

a review on interaction between hydrodynamics and organisms in river turbulent flow

most of methods to determine environmental flow in iran have been dealt with the required depth for movement of target species whilst that interaction of flow and turbulence in river morphology should be paid more attention. flow turbulence could be of significance in rivers, however, it has rarely been considered in river restoration and habitat evaluation, due to its complexity. in this paper, attempts have been made to review the interaction between hydrodynamics and organisms and their measurements in rivers to signify the turbulence investigation in river management. in this concern turbulence properties related to the flow environment (i. e. inclusive, intensity, frequency and flow structures) have been studied. in addition, role of vegetation cover and organisms have been investigated in-depth in the flow structures. in this connection, potential threats and opportunities have been put forward for river wildlife conservation. with regards to limited knowledge of this topic in iran, this research could enable scientists and practitioners to understand the challenges for interaction of turbulence and restoration, particularly ecologically, in rivers.