مدلسازی گرادیان مکانی خدمت اکوسیستمی تولید آب با ‏invest‏ در‎ ‎زیرحوضه‌های شمالی استان کرمان

خدمت اکوسیستمی تولید آب متاثر از فعالیت‌های مخرب انسانی است و اولین گام جهت مدیریت پایدار این خدمت، برآورد کمیت آن ‏از طریق مدل‌سازی است. پژوهش‎ ‎حاضر‎ ‎با‎ ‎هدف‎ ‎به‌کارگیری‎ ‎مدل هیدرولوژیک‎ invest ‎در‎ ‎کمی‌سازی خدمت اکوسیستمی‎ ‎تولید آب و ‏ارزشگذاری آن در زیرحوزه‌های خشک و نیمه‌خشک شمالی استان کرمان‎ ‎انجام‎ ‎شد‎.‎‏ ابتدا، نقشه‌های‎ ‎میانگین‎ ‎بارندگی سالیانه،‎ ‎عمق ‏لایه‌های محدودکنندۀ‎ ‎ریشه، مقدار آب‎ ‎در‎ ‎دسترس‎ ‎گیاه، کاربری اراضی/پوشش سطح زمین (‏lulc‏) و‎ ‎مرز‎ ‎حوزه‎ ‎و زیرحوزههای منطقه‎ ‎به‌عنوان‎ ‎ورودیهای‎ ‎مدل وارد‎ ‎شدند‎ ‎و نقشه مقدار‎ ‎تقریبی‎ ‎تبخیروتعرق‎ ‎واقعی (‏aet‏) در‎ ‎هر پیکسل و نقشۀ‎ ‎تولید‎ ‎آب برآورد شده‎ ‎در‎ ‎هر ‏پیکسل‎ ‎به‌دست‎ ‎آمد.‏‎ ‎براساس محاسبات‎ ‎انجام شده توسط‎ ‎مدل‎ ‎در‎ ‎منطقه مورد نظر، سالانه‎ ‎‏5112/43 میلیون مترمکعب آب با ارزشی بیش از ‏‏418500 میلیارد ریال تولید‎ ‎می‌شود‎ ‎که بیشترین‎ ‎مقدار‎ ‎تولید‎ ‎آب،‎ ‎در‎ ‎زیرحوزه یک (ابرقو-سیرجان)‏‎ ‎با‎ ‎‏ 2103 میلیون مترمکعب‎ ‎در‎ ‎سال‎ ‎و‎ ‎کمترین‎ ‎میزان‎ ‎تولید‎ ‎آب،‎ ‎در‎ ‎زیرحوزه سه (کویرلوت شمالی) با مقدار 741/84 میلیون مترمکعب است‎.‎‏ نتایج نشان داد که سطح عرضه ‏خدمت تولید آب به‌شدت تحت تاثیر تغییرات مکانی ‏lulc‏ است به طوری‌که در مجموع، اراضی مرتعی پرتراکم 27630/7 mcm در هکتار و همچنین هر هکتار از جنگل پرتراکم، قادر به تولید 1104/6 mcm آب است که نقش پوشش گیاهی را ‏در نفوذ آب و تغذیه آبخوان‌ها در مناطق مرتفع نشان میدهد. نتایج این مطالعه در برنامه‌ریزی مکانی جهت کاهش اثرات مخرب سیل و ‏خشکسالی، جلوگیری از تخریب اراضی و توسعه پوشش گیاهی، تغذیه آبخوان‌ها و همچنین برآورد خسارات در حسابداری سبز قابل ‏کاربرد است. ‏

spatial gradient modeling of water yield service using invest in northern sub-basins of ‎kerman province

the ecosystem service of water yield is affected by damaging human activities, and the estimation of its quantity ‎through modeling is the first step to sustainable management of this service. this research applied the invest ‎hydrological model to quantify the ecosystem service of water yield and its valuation in the northern arid and semi-arid ‎sub-basins of kerman province. first, for modelling the water yield were entered the maps such as annual average ‎precipitation, depth of root limiting layers, plant accessible water capacity, land use/land cover (lulc), and the ‎boundaries of the basin and sub-basins, and the approximate amount of actual evapotranspiration (aet) in each pixel. ‎then maps of estimated water yield in each pixel was obtained. the model calculated 5112.43 million cubic meters of ‎water with a value of more than 418500 billion rails are produced annually, the highest amount of water yield is in sub-‎basin one (abargho-sirjan) with 2103 million cubic meters per year and the lowest amount of water yield in sub-region ‎three (north kavir-e lut) with the amount of 741.84 mcm. the results showed that the value of supply the ‎water yield service is strongly influenced by the spatial changes of lulc. dense range lands produce 27630.7 mcm of ‎water per hectare, and each hectare of dense forest can produce 1104.6 mcm of water. therefore the role of vegetation ‎shows the influence of water infiltration and feeding of aquifers in high areas. the results of this study can be used in ‎spatial planning to reduce the destructive effects of floods and droughts, prevent land degradation and develop vegetation, ‎feed aquifers, and also estimate damages in green accounting.‎