بهره‌وری مصرف آب در محصول پیاز و ارزیابی راه‌کارهای بهبود آن

پژوهش حاضر با هدف پایش بهره‌وری مصرف آب محصول پیاز و ارزیابی میدانی راه‌کارهای ارتقای آن انجام شد. در مرحله اول پژوهش، تعداد 12 مزرعه پیاز واقع در شهرستان زنجان انتخاب و موردمطالعه قرار گرفت. عوامل مرتبط با بهره‌وری نظیر دبی ورودی به مزارع، حجم آب مصرفی، برنامه آبیاری، مدیریت تغذیه، عملکرد محصول، هزینه‌های تولید و درآمد حاصل از فروش محصول تعیین و شاخص‌های فیزیکی و اقتصادی بهره‌وری مصرف آب محاسبه شد. در مرحله دوم، مدیریت آبیاری به‌عنوان راه‌کار اجرایی به‌منظور بهبود بهره وری مصرف آب در شرایط واقعی مزرعه در قالب قطعات کنترل‌شده اجرا و با وضع موجود مقایسه شد. براساس نتایج حاصل از پایش های میدانی، میانگین حجم آب مصرفی در مزارع پیاز در حدود 19626 مترمکعب در هکتار و میانگین شاخص های بهره وری مصرف آب bpd ،cpd و nbpd به‌ترتیب برابر 3/14 کیلوگرم بر مترمکعب، 68 و 40 هزار ریال بر مترمکعب برآورد شد. به‌طور میانگین اعمال برنامه صحیح آبیاری در قطعات کنترل‌شده منجر به کاهش 58 درصدی حجم آب مصرفی و در نتیجه آن افزایش 147 درصدی شاخص بهره وری فیزیکی شد. تثبیت الگوی اشتباه مدیریت آبیاری و عدم کنترل و نظارت بر بهره برداری از منابع آب دلایل اصلی مصرف بی‌رویه آب در مزارع پیاز شناخته شد. نتایج مرحله دوم اجرای پژوهش نشان داد، تنها با اصلاح مدت زمان آبیاری می توان حجم آب مصرفی را به‌طور قابل‌ملاحظه ای کاهش و بهره وری مصرف آب را بهبود بخشید.

water use efficiency in onion production and assessment of improvement strategies

the present study was conducted to survey water use efficiency in onion production and field evaluation of its improvement strategies. in the first phase, 12 onion farms located in zanjan plain were selected and studied. the factors related to productivity such as inflow discharge, water consumption, irrigation program, soil nutrition, crop yield, production costs and revenue were determined and then the physical and economic indicators of water productivity were calculated. in the second phase, irrigation management was implemented as a practical solution to improve water use efficiency in the control treatments and compared with the results from actual conditions. based on the results of field monitoring, the average volume of water consumption in onion farms was obtained about 19626 m3/ha and the average water productivity indices cpd, bpd, and nbpd were calculated 3.14 kg/m3, 68 and 40 thousand rials/m3, respectively. on average, implementation of proper irrigation program led to a reduction of 58 percent of water consumption and, consequently, an increase of 147 percent of the water use efficiency index in experimental farms. using the wrong pattern in irrigation programming and lack of control and supervision over the exploitation of water resources were identified as the main reasons for excessive water consumption in onion farms. the results showed that only by correcting the irrigation time, the volume of water consumption can be reduced significantly and the water use efficiency can be improved.