آسیب‌شناسی طرح های انتقال آب بین حوضه‌ای در ایران

انتقال آب بین حوضه‌ای یکی از روش‌های مقابله با کمبود آب است. با این وجود، این راهکار در برخی از موارد اثرات مخرّب بیشتری نسبت به مزایای آن داشته ‌است. لذا ضروری است تا آسیب‌های احتمالی طرح های انتقال آب بین حوضه ای به صورت کامل شناسایی شوند تا بتوان از آن ها در طرح‌های آتی جلوگیری کرد. کشور ایران یکی از کشورهای پیشرو در انتقال آب بین حوضه‌ای است و تاکنون 10 طرح در دست بهره‌برداری و 19 طرح دیگر نیز در دستور کار دارد. هدف اصلی این پژوهش شناسایی آسیب‌های طرح‌های در حال بهره‌برداری در ایران است. برای این منظور تمامی اطلاعات مریوط به طرح های بهره‌برداری شده از منابع کتابخانه‌ای، اخبار و مصاحبه جمع آوری و با روش توصیفی تحلیلی استخراج شد. در نتیجه ی بررسی‌های انجام شده در مجموع 20 آسیب شناسایی شد. به دلیل متفاوت بودن ماهیت این آسیب‌ها پس از شناسایی در چهار زمینه ی زیست‌محیطی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی طیف‌بندی شدند. با توجه به نتایج بدست آمده تنها 10 آسیب در ادبیات تحقیق موجود بود که این خود به معنای ناقص بودن ادبیات تحقیق در رابطه با آسیب های طرح های انتقال آب بین حوضه‌ای است. توصیه می‌شود که از نتایج این پژوهش در مطالعات طرح‌های آتی استفاده شود.

Assessment of inter-basin water transfer projects damages in Iran

The Interbasin water transfer is one of the ways to deal with water shortage. However, in some cases, this solution has more destructive effects than its benefits. Therefore, it is necessary to fully identify the potential damages of interbasin water transfer projects, so that they can be prevented in future plans. Iran is one of the leading countries in interbasin water transfer projects and so far, 10 projects are under operation and 19 more are on the agenda. The main purpose of this research study is to identify the damages of projects in operation in Iran. To achieve this aim, all information related to the inoperation projects were collected and extracted involving descriptiveanalytical approach, from literature resources, news and interviews. A total of 20 damages were identified as a result of the investigations. Due to the different nature of these damages, after identification, they were classified into four areas including, environmental, economic, political and social. According to the results, there were only 10 damages in the research literature, which means that the literature is incomplete in relation to the damages of interbasin water transfer projects. It is recommended that the results of this research be used in the study of future plans.