ارزیابی عملکرد شبکه پایش کیفی رودخانه‌های کشور

نظام پایش در یک کشور جزو موضوع‌های اساسی آن کشور است. فرایند نظارت با در نظرگرفتن شاخص‌های مدیریتی و فنی، اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی در نظام پایش محقق می‌شود. در پایش بلند‌مدت انجام ارزیابی، آسیب ‏شناسی و بهینه‌سازی به‌صورت متوالی منجر به مدیریت صحیح داده‏ های خروجی، کارآمدی سیستم و سبب کاهش هزینه‌ها می‌شود. در این پژوهش، از روش‌های تصمیم‌گیری چند‌معیاره برای ارزیابی عملکرد شبکه پایش کیفی رودخانه‌های کشور با در نظرگرفتن معیارهای مختلف، استفاده شده ‌است. در این پژوهش کل ایستگاه‎‌های کیفی رودخانه‌ای کشور با چهار معیار اصلی اقتصادی، اجتماعی، زیست‌محیطی، مدیریتی و فنی در نظر گرفته شده‌ است. وزن معیارها توسط کارشناسان خبره مشخص شده‌اند. وزن گزینه‌ها با استفاده از استانداردهای ریاضیات و روش فرایند تحلیل شبکه‌ای محاسبه شده ‌است. روش فرایند تحلیل شبکه‌ای به‌منظور اصلاح روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی و براساس تکنیک سوپر ماتریس‌ها ارائه گردیده ‌است. در نهایت، نتایج روش با استفاده از روش فرایند تحلیل شبکه‌ای، نسبت سازگاری و آنالیز حساسیت کنترل شد. بیش‌ترین چالش‌ها در معیار مدیریتی و فنی، سپس معیار زیست‌محیطی و سلامت آب مهم تلقی شده‌است و نهایتا معیارهای بعدی اقتصادی و اجتماعی به‌دست آمده‌است. در معیار مدیریتی و فنی در ایستگاه‌های پایش آب، زیرمعیار کنترل و اطمینان از کیفیت داده‌ها، در معیار اجتماعی زیرمعیار پارامترهای کیفیت آب، در معیار اقتصادی زیرمعیار تشخیص آلودگی و در معیار زیست‌محیطی زیرمعیار بهینه‌سازی شبکه نظارت در زمان و مکان خاص بیش‌ترین وزن را به خود اختصاص داده است.

Evaluation of the performance of river water quality monitoring stations of Iran

One of the basic issues of that country is monitoring system. The monitoring process is carried out by considering the managerial and technical, social, economic and environmental indicators in the monitoring system. Consecutive assessment, pathology and optimization in longterm monitoring; Leads to proper management of output data, system efficiency and reduces costs. In this study, multicriteria decision making methods have been used to evaluate the performance of the quality monitoring network of the country’s rivers by considering various criteria. In this study, the total quality stations of the country’s rivers with four main criteria including: economic, social, environmental, managerial and technical have been considered. The weight of the criteria is determined by experts. The weight of the options is calculated using mathematical standards and the network analysis process method. The network analysis process method is proposed in order to modify the hierarchical analysis process method based on the technique of sup matrices. Finally, the results of the method were controlled using the network analysis process method, compatibility ratio and sensitivity analysis. Most of the challenges in the managerial and technical criteria, then the environmental and water health criteria are considered important, and finally the next economic and social criteria are obtained. In the managerial and  technical criteria in water monitoring stations, the subcriterion of data quality control and assurance, in the social criterion subcriterion of water quality parameters, in the economic criterion subcriterion of pollution detection and in the environmental criterion subcriterion of optimization of monitoring network at specific time and place.