ارزیابی منابع آب حوضه آبریز زاینده رود با استفاده از شاخص های ردپای یکپارچه آب های سطحی و زیرزمینی

به خطر افتادن کیفیت و کمّیت منابع آب در سال‌های اخیر، امنیت غذایی، سلامت و گسترش جوامع را به‌ویژه در مناطق خشک و نمیه خشک مورد تهدید قرارداده است. این مطالعه به بررسی توامان کمّیت و کیفیت در منابع آب سطحی و زیرزمینی در بخش های کشاورزی و شرب حوضه آبریز زاینده‌رود، که علاوه بر مخاطرات مناطق خشک فلات مرکزی ایران با حساسیت‌های سیاسی و اجتماعی روبرو است، می‌پردازد. در این تحقیق به کمک شاخص ردپای یکپارچه آب‌های زیرزمینی و همچنین معرفی و توسعه شاخص ردپای یکپارچه آب‌های سطحی برای نخستین بار و با لحاظ کردن استانداردهای شولر و ویلکوکس برای آب‌های شرب و کشاورزی، وضعیت منابع آب در سال‌های آبی 85-1384 و 95-1394 ارزیابی شده‌است. میانگین شاخص ردپای یکپارچه آب زیرزمینی در سال 851384 برای مصارف شرب و کشاورزی به ترتیب از 8.9 و 1.3، به 7.3 و 1.1 در سال 95-1394 تقلیل پیدا کرده‌اند. همچنین میانگین شاخص ردپای یکپارچه آب سطحی در سال 85-1384 برای مصارف شرب و کشاورزی به ترتیب 3.8 و 2.4 بدست آمده و در سال 95-1394 به ترتیب به 3.3 و 2 رسیده و بهبود یافته‌اند. هرچند نتایج این دو سال بیانگر بهبود نسبی شرایط منابع آب در حوضه آبریز زاینده‌رود می‌باشند، اما فاصله زیادی به‌ویژه در بخش آب شرب از شرایط مطلوب دارند که نیازمند توجه جدی تصمیم‌گیرندگان و تدوین برنامه‌ای پویا برای توسعه پایدار این حوضه می‌باشد.

Evaluation of Water Resources in Zayandeh Rood Basin Using Integrated Surface and Groundwater Footprint Indices

Declining the quality and quantity of water resources in recent years has threatened food security, health and the development of communities, especially in arid and semiarid areas. The purpose of this study is to investigate the quantitative and qualitative conditions of surface and groundwater resources in the drinking and irrigation sections of Zayandeh Rood basin that faces political and social sensitivities in addition to the dangers of the arid regions of the Central Plateau of Iran. In this paper, using the integrated groundwater footprint (iGF) and for the first time integrated surface water footprint (iSF) indices as well as applying the Schoeller and Wilcox standards for checking quality of drinking and agricultural water, respectively, water resources status has been evaluated in 2006 and 2016. The average of integrated groundwater management index in Zayandehrud basin for drinking and irrigation purposes in 2006 is equal to 8.9 and 1.3, respectively and these values have decreased to 7.3 and 1.1 in 2016. Furthermore, in 2006 the average of integrated index of surface water footprint for whole basin in drinking and irrigation water were obtained 3.8 and 2.4, respectively and these values have improved to 3.3 and 2 in 2016. However, the results of these two years show a relative improvement in water resources in the Zayandeh Rood Basin, but they are far from acceptable conditions, especially in the drinking water sector, which requires serious attention of decision makers for developing of dynamic plans for sustainable development of this basin.