امکان سنجی به کارگیری روش های غیرسازه ای و خودکارسازی در ارتقا بهره برداری از سامانه های توزیع آب (مطالعه موردی: شبکه آبیاری رودشت)

تلفات قابل توجه توزیع و تحویل آب آبیاری، ارتقا مدیریت بهره‌برداری شبکه‌های آبیاری و زهکشی را بیش‌ازپیش گوشزد می‌کند. ارائه راهکارهای مربوطه، نیازمند بررسی طرح‌ها، از جنبه‌های فنی و اقتصادی است. ازین‌رو تحقیق حاضر به بررسی کارایی راهکارهای غیرسازه‌ای و خودکارسازی، از دو دیدگاه فنی، با ارزیابی عملکرد تحویل و توزیع آب، و دیدگاه اقتصاد مهندسی، طبق شاخص‌های نسبت درآمد به هزینه و سود نهایی طی دوره‌های بلند و کوتاه‌مدت می‌پردازد. شبیه‌سازی بهره‌برداری تحت سناریوهای نوسانی و نرمال بهره‌برداری انجام شد. کانال اصلی شبکه‌ی آبیای رودشت که از نوسانات جریان سراب کانال، به‌دلیل وقوع دوره‌های کم‌آبی، رنج می‌برد به عنوان مورد مطالعاتی تحقیق انتخاب شد. طبق نتایج راهکار‌های غیرسازه‌ای سبب بهبود کفایت تحویل آب به آبگیرها، تا حداکثر 22 درصد نسبت به بهره‌برداری موجود، شدند. روش خودکارسازی با غلبه بر نوسانات شدید جریان ورودی، تمام نیاز آبگیرها را برطرف کرده و با بهبود حداکثری شاخص کفایت تا 85 درصدی همراه بود. ارزیابی اقتصادی در دوره طرح کوتاه‌مدت پنج و بلندمدت ده ساله حاکی از درآمدزایی بیشتر راهکار خودکارسازی نسبت به سایر روش‌ها بود. ولی حداکثر سود در سناریوی نرمال و در دوره‌های کوتاه پنج و بلندمدت ده ساله به‌ترتیب 568 و 1446 میلیارد تومان برای راهکار غیرسازه‌ای افزایش دبی و کاهش زمان آبیاری بدست آمد. بنابراین، در شرایط موجود بهره‌برداری طی بلندمدت گزینه‌های غیرسازه‌ای کارکرد بهتری داشته‌اند.

Feasibility of Employing NonStructural and Automation Approaches to Improving Operation of Water Distribution Systems (Case Study: Roodasht Irrigation District)

Increasing the losses of water delivery and distribution regarding recent drought events makes necessity to upgrade the irrigation and drainage networks operation with higher transmission and distribution efficiency further than before. Providing solutions to improve water delivery and distribution and evaluating them requires the assessments of the plans from technical and economic views. Therefore, the present study, by giving nonstructural and automation options, examines the efficiency of them by assessing the water delivery and distribution function and using the engineering economics under the inflow fluctuations conditions. The main canal of the Roodasht Network, which suffered from inflow fluctuations, was selected as a case study. The results of the simulation carried out by the ICSS hydrodynamic model, showed that the second nonstructural strategies were efficient to improve the water delivery to OffTakes by maximum 22% improvement of adequacy index relative to the present main canal operation. The automation method, by overcoming inflow fluctuations, supplied all the requirements of the crop areas and enhanced the adequacy index by a maximum of 85% than the current operation. Economically evaluation in the shortterm of five years and longterm of ten years indicated that the automation method was more generate revenue than other methods. But the second nonstructural option could produce a maximum profit in the standard scenario in the short and long periods 568 and 1446 billion Toman, respectively.