جایگاه لذت در نظریه اخلاقی قرب الهی

نظریه اخلاقی «قرب الهی» یکی از مکاتب اخلاقی واقع‌گراست که توسط علامه مصباح یزدی مطرح شده است. ایشان معتقد است: معیار ارزش در نظام اخلاقی اسلام قرب الهی است. یکی از سوالاتی که در این نظریه مطرح است رابطه قرب الهی به‌مثابه معیار ارزش در این مکتب با دیگر معیارهای ارزش است. «لذت» هرچند معیار اصلی ارزش‌گذاری برای موضوع علم اخلاق، یعنی رفتارهای اختیاری و صفات اکتسابی نیست، اما با توجه به وجود انواع گوناگونان آن در زندگی انسان، جای این سوال باقی است که جایگاه لذت در نظریه قرب الهی چیست؟ به‌ عبارت دیگر، آیا می‌توان یکی از لوازم مراتب قرب الهی را لذت دانست؟ این تحقیق درصدد است تا با روش «تحلیل» و بازشناسی مفهوم «لذت» به جایگاه آن در نظریه اخلاقی «قرب الهی» پی ببرد. «لذت» در لغت به معنای خوشی و ضد الم و در اصطلاح لذت‌گرایی دارای دو قسم «لذت محصّل» و «لذت منفی» یا «دفع الم» است. با نگاه فلسفی، اصل لذت به معنای ادراک چیزی است که با نفس انسان ملائم است. با بررسی دقیق‌تر تعابیر و نوشته‌های علامه مصباح یزدی مشخص می‌گردد ایشان تقریری از لذت‌خواهی را می‌پذیرد و لذتی را که در پی قرب الهی می‌آید، از بالاترین انواع لذت می‌داند.