رهاورد نفس براساس مناجات الشاکین

خداوند برای هدایت انسان‌ها عقل و نیز پیامبران و امامان را برای راهنمایی آنان قرار داده است تا با شنیدن سخنان راهنمایان دین و تفکر و تامل در آنها، راه سعادت و کمال را پیدا و طی طریق کنند. اما انسان‌ها از جهت انسان بودن،‌ برخوردار از هوای نفسی هستند که همواره درصدد غلبه بر عقل و به ‌دست آوردن امامت و امارت وجود آنهاست. هوای نفس در صورت پیروزی، به بدی امر نموده، انسان را به سوی گناهان سوق می‌دهد. همچنین، نسبت به معاصی حریص بوده، در صورت ارضاء خواسته‌های آن، عطش بیشتری پیدا کرده، با ایجاد آرزوهای پنداری و روی آوردن به لهو و لعب، زمین غفلت و هلاکت انسان را فراهم می‌آورد. هوای نفس، که در انجام گناهان تعجیل دارد، با فراهم شدن شرایط توبه، با بهانه‌تراشی و توجیه‌گری، درصدد تاخیر آن است. این پژوهش با محوریت «مناجات الشاکینِ» امام سجاد علیه السلام، با بیان این ویژگی‌های هوای نفس، درصدد توضیح آنها براساس آیات و روایات است.