عوامل موثر در مراتب نیت از دیدگاه قرآن و روایات

اساساً نیت، به‌عنوان روح و حقیقت عمل، نقشی تعیین کننده در ارزش عمل دارد. هرچه نیت عمل خالص‌تر باشد، آن عمل ارزشمند‌تر است. در مقابل، هر میزان که نیت ناخالص شود، عمل را به همان اندازه بی ارزش و حتی دارای ارزش منفی می کند. به عبارت دیگر، «نیّت» دارای درجه و رتبه است. اما اینکه چه عواملی موجب شکل‌گیری این مراتب است، سوالی است که کمتر مورد توجه قرار گرفته و این مقاله در صدد پاسخ به آن است. .توجه به این عوامل می تواند، انسان را در کیفیت بخشیدن به عمل خود یاری رساند. این مقاله، به روش توصیفی تحلیلی و با مطالعه‌ آیات و روایات و مراجعه به منابع تفسیری، اخلاقی و روایی، به بررسی عوامل موثر در مراتب نیت از دیدگاه آیات و روایات می‌پردازد. نتایج تحقیق حاکی از این است که معرفت، ایمان، توجه و محبت، به‌عنوان عوامل شکل دهنده‌ نیت، هرقدر ارتقا پیدا کنند، نیت هم به شکل متناظر با آنها تعالی می‌یابد، توفیق الهی در مرتبه‌ای بالاتر از سایر عوامل در تحقق نیت مطلوب موثر است.