بازشناسی نفس لوّامه و عوامل بیداری آن از نگاه قرآن و حدیث

نفس، یکی از ابعاد وجودی انسان است که دارای مراتب مختلفی و به حالات و شئون مختلفی متصف می‌شود. یکی از این حالات، حالت لوّامگی آن است که پس از اتصاف به آن، «نفس لوّامه» خوانده می‌شود. اینکه نفس لوّامه چیست و چه عواملی در فعلیت و بیداری‌ آن نقش دارند، مسئله‌ای است که این پژوهش به دنبال پاسخ به آنها است. روش پژوهش، توصیفی تحلیلی است و در جمع‌آوری داده‌های، از منابع کتابخانه‌ای استفاده شده است. با مطالعه و بررسی منابع مربوطه، به دست آمد که نفس لوّامه یکی از حالات، مراتب و شئون نفس است که؛ هنگام ارتکاب معاصی توسط آدمی، بدان متصف می‌شود؛ بدین معنا که تمامی انسان‌ها از برّ و فاجر، بعضی هم در دنیا و هم در قیامت و بعضی صرفاً در قیامت، بر اثر حضور و بروز عواملی بیداری آفرین، این حالت لوّامگی را در خود احساس کرده و در نتیجة‌، به دلیل انجام فجور و یا قلت انجام کار نیک، ندامت حاصل شده و به ملامت خود می‌پردازند.