کارگزاران و حوزه‌های اخلاق در سیاست

آدمیان همواره بر سر چندراهی انتخاب قرار دارند و آنها همواره ناگزیر از سنجش گزینه‌های مختلف‌اند. ارزشگذاری یا اخلاق ابزار این کار است. سیاست به‌عنوان یکی از عرصه‌های زندگی آدمی، از این قاعده مستثنا نیست. تهی کردن سیاست از اخلاق، کاری ناممکن و عبث است. تنها می‌توان این‌گونه بحث کرد که کدام نگرش اخلاقی، می‌تواند و باید بر حوزه عمومی حاکم باشد؟ اخلاق در چه حوزه‌هایی از سیاست و به چه صورتی باید رعایت شود. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی، به بررسی بخش‌هایی از سیاست می‌پردازد که نیازمند قواعد اخلاقی است. این بخش‌ها عبارتند از: تشکیل جامعة سیاسی و دولت، توجیه رابطه اطاعت میان فرمانروا و فرمانبردار (نظریه مشروعیت)، محدوده اعمال آمریت، چگونگی اعمال آمریت، و روابط جمعی شهروندان. اما دامنة دخالت اخلاق در سیاست را بر حسب کارگزار یا فاعل اخلاقی، می‌توان تقسیم‌بندی کرد؛ اخلاق شهریاری و اخلاق شهروندی. این دو مجموعه، ‌شامل همان چیزی است که گاهی با نام فضیلت سیاسی، یا فضیلت مدنی از آن یاد می‌شود.