توجیه بر مبنای بدیهیات (بدیهیات اخلاقی و غیر اخلاقی)

از بین مکاتب اخلاقی مبناگرا، برخی مکاتب معتقدند که گزاره‌های پایه در استدلال‌های اخلاقی، گزاره‌هایی بدیهی هستند. میان کسانی که گزاره‌های پایه اخلاقی را بدیهی می‌دانند، این اختلاف نظر وجود دارد که برخی، گزاره‌های پایه بدیهی را اموری اخلاقی می‌دانند و برخی، این گزاره‌ها را امور غیراخلاقی قلمداد می‌کنند. چگونگی تبیین بداهت گزاره‌های پایه اخلاقی در بین اندیشمندان معرکه آراء است. برخی جانب شهود را در این حوزه گرفته‌اند. برخی چون کانت، آنها را مدرَک پیشینی عقل عملی دانسته‌اند. برخی صرف تصور موضوع و محمول را برای حکم به بداهت آن کافی دانسته‌اند. برخی دیگر، با تبیین عقلانی بداهت آن را نشان داده‌اند. همچنین در این مورد، دو حوزه ارزش و الزام، نزد فیلسوفان اخلاقی بهره یکسانی ندارند. برخی، صرفاً حوزه ارزش را دارای گزاره‌های پایه بدیهی می‌دانند. برخی این شان را تنها برای الزامات اخلاقی قائلند. برخی دیگر نیز، در هر دو حوزه به یکسان عمل کرده‌اند. در این نوشتار سعی شده تا مهمترین نظریات بداهت‌گرا در فرااخلاق، از جهت توجیه گزاره های اخلاقی مورد تحلیل و بررسی قرار گیرند.