تحلیل همدیدی نقش پرفشار جنب‌ حاره‌ای عربستان و رودباد جنب حاره‌ای در خشکسالی های شدید جنوب و جنوب‌غرب ایران

خشکسالی یک پدیده تکرارشونده در اقلیم‌های مختلف است. وقوع این پدیده صرفاً به اقلیم‌های خشک و نیمه‌خشک محدود نمی‌شود، بلکه در اقلیم‌های مرطوب و خیلی مرطوب هم به وقوع می‌پیوندد. در این مطالعه با استفاده از داده‌های بارش سالانه 31 ایستگاه در دوره آماری (2015-1986)، پس از طی مراحل همگنی و تکمیل نواقص داده‌ها، مقادیر نمایه‌های مختلف خشکسالی مانند siap، spi، ،ral،  pnpiو z score در محیط نرم‌افزارهای dip و dic محاسبه گردید و خشکسالی های شدید منطقه جنوب و جنوب غرب ایران شناسایی گردید. سپس نقشه همدید ترازهای 1000 تا 700 هکتوپاسکال ترسیم و هسته مراکز پرفشار جنب‌حاره‌ای عربستان در ترازهای فوق به‌ صورت روزانه و ماهانه استخراج شد برای تحلیل همدید الگوی خشکسالی داده‌ها در محدوده طول‌های 60 درجه غربی تا 100 درجه شرقی و عرض صفر (استوا) تا 80 درجه شمالی انتخاب و به‌ صورت نقشه ترسیم گردید. همینطور موقعیت رودبادها در خشکسالی های شدید و محور و هسته رودبادها ترسیم گردید. در نهایت الگوی غالب در خشکسالی های شدید منطقه تحلیل شده است. نتایج نشان داد که در خشکسالی های شدید در منطقه زبانه‌های چهار سامانه واچرخندی آزور، آفریقا، عربستان و سیبری در یک راستای مداری در محدوده عرض های 15 تا 45 درجه شمالی ادغام‌شده و به صورت یک کمربند گسترده تمام منطقه را در بر می‌گیرد. پرفشار عربستان کاملاً حرکت غرب سو داشته و در تمام طول دوره بارشی بر روی خشکی شبه جزیره عربستان قرار می‌گیرد و با ادغام با زبانه پرفشار آفریقا باعث رانده شدن کم فشار سودان به عرض‌های جنوبی و مانع گسترش آن به سمت عرض‌های بالا می‌گردد با حرکت غرب سوی سلول عربستان رودباد جنب حاره ای نیز به سمت غرب جابجا شده و برخلاف شرایط نرمال بر روی شمال شرق آفریقا استقرار پیدا می‌کند.