دگرسانی گرمابی کانسار مس پورفیری جنوب غرب ظفرقند با نگرشی بر تحولات کانی‌شناسی و ژئوشیمیایی منطقه

کانسار مس جنوب غرب ظفرقند در 25 کیلومتری جنوب غرب اردستان و در کمربند ارومیه دختر واقع شده است. در این منطقه استوک گرانودیوریتی میوسن (19-21 ma) در سنگ های آتشفشانی ائوسن (~56 ma) نفوذ کرده است. بر اساس مطالعات کانی شناسی و میکروسکوپی سنگ های منطقه تحت تاثیر دگرسانی های پتاسیک، فیلیک، آرژیلیک و پروپیلیتی قرار گرفته اند. دراین پژوهش سنگ های دگرسان شده نسبت به نمونه های کمتر دگرسان شده از دیدگاه کانی شناسی و تغییرات جرمی عناصر درطول فرآیند گرمابی بررسی شده اند. با توجه به مطالعات انجام شده، دگرسانی پتاسیک در اثر متاسوماتیسم قلیایی ریوداسیت ها با تهی شدگی عناصر آهن، منیزیم و باریم و غنی شدگی عناصر آلومینیوم، پتاسیم و استرانسیوم (تشکیل بیوتیت و فلدسپات پتاسیک) همراه بوده است. در داسیت های پتاسیک نیز عناصر سدیم، کلسیم، منیزیم و استرانسیوم کاهش و پتاسیم و باریم افزایش یافته اند. به دنبال آن افزایش سیال گرمابی، دگرسانی فیلیک را در گرانودیوریت ها با تهی شدگی عناصر آلومینیوم، آهن، منیزیم و استرانسیوم و غنی شدگی پتاسیم و باریم به بوجود آورده است. در آندزیت ها نیز عناصر آهن و منیزیم کاهش و پتاسیم افزایش یافته است. در دگرسانی پروپیلیتیک، در اثر فوگاسیته پایین co2 و فوگاسیته بالای اکسیژن شاهد حضور اندک کربنات و فراوانی اپیدوت هستیم. فوگاسیته بالای o2، +h بالا و کاهش دمای سیال گرمابی سبب ایجاد مجموعه کانی های پهنه آرژیلیک با شستشوی عناصر قلیایی و تشکیل کانی های رسی شده است.