منشا گازهای هیدروکربوری در گل ‌فشان ‌های جنوب ‌شرق دریای خزر (دشت گرگان) براساس ترکیب مولکولی و ایزوتوپی کربن و هیدروژن

گل فشان ها پدیده های رایج در مناطق خشکی و ساحلی با تکتونیک فشارشی و رسوب گذاری بالا هستند که اهمیت زیادی برای تحقیقات در زمینه فعالیت های تکتونیکی، محیط های رسوبی و تجمعات نفت و گاز دارد. در این مطالعه، سه گل فشان قارنیاریق، صوفیکم و نفتلیچه در دشت گرگان توصیف و منشا گازهای هیدروکربوری آن ها (به صورت گاز آزاد و گاز محلول در رسوبات) بررسی می شود. ترکیب گازهای سه گل فشان شامل مقدار بالایی از گاز متان (68/90 تا vol.% 74/99) و مقادیر کمی اتان، پروپان و همچنین ایزوبوتان در قارنیاریق و نفتلیچه است. منشا گازهای خارج شده از گل فشان ها براساس ترکیب مولکولی و نسبت ایزوتوپی کربن و هیدروژن در صوفیکم (‰74-=δ^13cch4)، احیا باکتریایی کربنات و در قارنیاریق (‰52/2=δ^13cch4) و نفتلیچه (‰52/2=δ^13cch4) مخلوط (ترموژنیک-بیوژنیک) تشخیص داده شد. اگرچه مقدار کمی اتان (358ppmv) در گازهای برداشت شده از صوفیکم نشاندهنده حضور مقدار کمی گازهای ترموژنیک است. ترکیب ایزوتوپی کربن co2 با مقدار ‰+3/14=δ^13cco2 فرآیند تجزیه زیستی غیرهوازی در گل فشان نفتلیچه را نشان می دهد. مقادیر نسبت ایزوتوپی رادیوژنیک 3he/4he نیز بیانگر منشا پوسته ای گازهاست. حضور گازهای ترموژنیک در گل فشان های دشت گرگان می تواند نشاندهنده پتانسیل هیدروکربوری این منطقه باشد.