بررسی کارایی نسخه‌های قطعی و احتمالاتی (چند عضوی همادی) مجموعه داده era5 در برآورد دمای ایران

مقدمه: دما یکی از اصلی ترین متغیرهای جوی است و تاثیری مستقیم بر سایر متغیرهای جوی از جمله بارش دارد. میانگین دمای کره زمین در دهه های اخیر افزایش یافته است. افزایش دما باعث افزایش تبخیر- تعرق، افزایش فرین های اقلیمی، خشکسالی و آتش‌سوزی جنگل ها می شود. بررسی کارایی نسخه های مختلف rea5 می تواند نقش موثری در انتخاب صحیح بهترین نسخه از era5 در مطالعات اقلیمی کشور داشته باشد. این پژوهش دمای ایران را براساس نسخه های قطعی و احتمالاتی مجموعه داده باز تحلیل ecmwf-era5 که جایگزین بازتحلیل era-interim است را مورد بررسی قرار می دهد.مواد و روش ها: داده های مورد استفاده در این مطالعه میانگین ماهانه دمای هوا در دو گروه قطعی و احتمالاتی است. برای بررسی تاثیر تفکیک افقی در برونداد داده های era5، از دو تفکیک 25/0 و 5/0 درجه قوسی از نسخه های قطعی و احتمالاتی era5 برای بررسی میانگین دمای هوا بر روی کشور ایران استفاده شده است. همچنین از نسخه eda چند عضوی با تفکیک افقی 5/0 درجه قوسی نیز برای مقایسه نسخه مجموعه داده های احتمالاتی era5 با نسخه قطعی آن استفاده شده است. پیش از درستی سنجی داده های سه نسخه مختلف era5 از 10 عضو متفاوت نسخه احتمالاتی era5 که تحت عنوان member0 تا member9 ارائه می شوند، یک مجموعه داده همادی چند عضوی تولید شد.نتایج و بحث: نتایج نشان داد era5 توزیع فضایی میانگین دما را در ایران به‌ درستی برآورد می کند. با این‌حال در عرض‌های جغرافیایی بالا و مناطقی با توپوگرافی پیچیده کارایی era5 در برآورد دما نسبت به مناطق خشک و نیمه‌خشک داخلی کمتر است. علاوه بر توپوگرافی پیچیده مناطق خاص جغرافیایی همانند سواحل جنوبی دریای خزر بر کارایی era5 تاثیر می گذارند. کارایی پایین تر دمای era5 در مناطق ساحلی شمال کشور و زاگرس ممکن است منعکس‌کننده برخی کاستی‌ها در نمایش دقیق ویژگی های جغرافیایی این مناطق همانند همانند برهمکنش هوا- دریا و همزمان برهمکنش جریانات مرطوب محلی با خط ساحلی و توپوگرافی پیچیده البرز و زاگرس باشد.نتیجه گیری: ارزیابی متغیر دمای نسخه های مختلف era5 با داده‌های مشاهداتی نشان داد که نسخه قطعی era5 با تفکیک 5/0 درجه قوسی به‌طور سیستماتیک دارای کم برآوردی برای دما است که این مقدار برای متوسط پهنه ای کشور 41/7- درصد است. در مقابل نسخه قطعی era5 با تفکیک 5/0 درجه قوسی دمای ایران را در متوسط پهنه ای کشور 01/12 درصد بیش تر برآورد می کند. بررسی سه نسخه متفاوت از مجموعه داده era5 برای دو نسخه قطعی و احتمالاتی نشان داد که نسخه قطعی era5 با تفکیک افقی 0.25 درجه قوسی با متوسط پهنه ای اریبی 07/1 درجه سلسیوس و درصد اریبی 36/9 درصد بهترین برآورد از دمای ایران را ارائه می دهد. پراکنش ماهانه دمای میانگین ایران براساس برونداد قطعی era5 با تفکیک 25/0 درجه قوسی نشان داد که کمینه دمای ایران با 49/10- درجه سلسیوس در ماه ژانویه و بیشینه آن با 83/39 درجه سلسیوس در ماه ژولای اتفاق می افتد. دما در تمامی ماه ها و میانگین سالانه از آرایش توپوگرافی در ایران پیروی می کند. به طوری که کمینه دمایی ایران در 5 ماه سال (ژانویه، فوریه، مارس، نوامبر و دسامبر) منفی است.

investigating the performance of the deterministic and probabilistic versions (multi-member ensemble) of the era5 dataset in estimating iran’s temperature

introduction: temperature is a key atmospheric variable and has a direct effect on other atmospheric variables including precipitation. the average global temperature has increased in recent decades, which causes an increase in evapotranspiration, an increase in climate extremes, drought, and wildfires. examining the performance of different versions of era5 can help in choosing the best version of era5 in climate studies of the country. this research examines iran’s temperature based on deterministic and probabilistic versions of the ecmwf-era5 reanalysis, which replaces the previous releases.materials and methods: the data used in this study is the average monthly air temperature which we examined in two era5 deterministic and probabilistic datasets. to investigate the impact of horizontal resolution on temperature estimation, two horizontal resolutions of 0.25o and 0.5o from the deterministic and probabilistic versions of era5 have been used. also, the multi-member ensemble of data assimilations (eda) version with a horizontal resolution of 0.5o has been used to compare era5 probabilistic dataset versus its deterministic version. before evaluating the data of three different versions of era5, a multi-member ensemble dataset was generated from 10 different members of the probabilistic version of era5, which are presented as member0 to member9.results and discussion: the results showed that era5 correctly estimates the spatial distribution of average temperature in iran. however, in iran’s higher latitudes and regions with complex topography, the performance of era5 in temperature estimation is worse than in arid and semi-arid interior regions. in addition to the complex topography, the era5 performance is affected by certain complex geographical features such as the southern coast of the caspian sea. the worse performance of era5 temperature in the coastal areas of the north of the country and zagros may reflect some shortcomings in the accurate representation of the geographical features of these areas, such as the air-sea interaction and the simultaneous interaction of local moist currents with the coastline and the complex topography of alborz and zagros.conclusion: comparing different versions of era5 with observational data showed that the deterministic version of era5 with a resolution of 0.5o systematically underestimates the temperature in iran, which is -7.41% for the area-averaged of the country. on the other hand, the deterministic version with a resolution of 0.5o overestimates the temperature of iran by 12.01% in the area-averaged of the countryexamining three different versions of the era5 dataset for two deterministic and probabilistic versions showed that the deterministic version of era5 with a horizontal resolution of 0.25o with an area-averaged bias of 1.07 oc and a percentage of bias of 9.36% shows the best estimate of iran’s temperature. the monthly distribution of iran’s average temperature based on the era5 deterministic version with a resolution of 0.25o showed that the minimum temperature of iran is -10.49 oc in january and the maximum temperature is 39.83 oc in july. the temperature in all months and the annual average follow the topography in iran. the minimum temperature is negative in 5 months of the year (january, february, march, november, and december) in iran.