مکان‌یابی محل‌های مناسب تغذیه مصنوعی آبخوان دشت شریف آباد قم با تاکید بر ویژگی‌های هیدروژئومرفولوژیکی منطقه

در این پژوهش جهت تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی، ده لایه هیدروژئومرفولوژیکی - اقلیمی موثر در مکان یابی در سطح سفره شامل زمین شناسی، ژئومورفولوژی، بافت خاک، کاربری اراضی و پوشش زمین، شیب، ارتفاع رواناب، تراکم زهکشی، تراکم خطواره، عمق آب زیرزمینی بعد از دوره بارش (تغذیه) و فاصله از چاه های بهره برداری استفاده شده است. با توجه به تاثیر هر یک از این لایه ها در انتخاب بهترین محل مناسب جهت تغذیه مصنوعی، به هر معیار امتیازی بین 1 تا 4 (به ترتیب کمترین و بیشترین تاثیر) داده شده و طبقه بندی گردید. سپس به منظور ارزیابی صحت لایه مکان های مناسب تغذیه مصنوعی، ضریب همبستگی این لایه با لایه تغییرات هدایت الکتریکی آب زیرزمینی در سطح آبخوان محاسبه شد. نتایج نشان داد که همبستگی لایه سطوح مناسب تغذیه و هدایت الکتریکی آب زیرزمینی برابر با 0.635- می‌باشد. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که 11 درصد از مساحت سطح سفره جزء اراضی کاملا مناسب و 30 درصد اراضی مناسب جهت تغذیه مصنوعی در دشت شریف آباد حائز اهمیت می‌باشد. این مکان‌ها منطبق بر محیط مخروط افکنه‌ای، دارا بودن خاک درشت دانه از نوع ماسه، شن، لوم، پایین بودن شدید سطح آب زیرزمینی و دارا بودن شیب سطحی (کمتر از 5%) موقعیت خوبی جهت تغذیه آبخوان ایجاد نموده است. براساس ویژگی‌های هیدروژئومرفولوژیکی منطقه مورد مطالعه، روش تلفیقی تغذیه مستقیم سطحی (روش حوضچه‌های تغذیه) و زیرزمینی (روش گودال یا چاه) در نزدیکی خط گسل شریف آباد برای تغذیه منابع آب زیرزمینی می‌تواند پیشنهاد شود. نتایج این تحقیق می‌تواند برای سایر سفره های اطراف دریاچه نمک نیز مورد استفاده قرار گیرد.

site-selection of groundwater artificial recharge in sharif-abad aquifer with emphasis on hydrogeomorphological characteristics

introductionsalt lake basin of iran contain about 30% of the total population and 5.6% of the total area of ​​the country. the average annual reduction of groundwater level across this basin is -0.98 m. due to this issue, iran water resources management company has banned the exploitation of seven plains located around the salt lake. therefore, by applying proper management and implementing exploitation management policies, groundwater level declination should be stopped. the artificial recharge approach can be used as an alternative to prevent further reduction of groundwater level. it is necessary to characterize the geological, geomorphological, soil and hydrological characteristics of the groundwater aquifer to select potential areas for recharge. the best places to implement artificial recharge plans are coarse-grained soils, early sandy alluvial soils, rocky soils, karst areas, sandy bedding and seasonal river cone deforestation. studies have used a number of data-layers to identify potential areas for artificial recharge. the considered factors in each study were selected and evaluated according to the purpose as well as the hydrogeomorphological characteristics of the study area. in these studies, the runoff depth layer as one of the most important features has been rarely used in selecting susceptible areas for artificial recharge. sharif-abad plain is of great importance due to intense agriculture activities. almost 99.9% of the total surface and groundwater consumption in this area (~1411.86 million cubic meters per year) is consumed by agricultural sector which has triggered significant declination of groundwater level.materials and methodsin this study, 10 data-layers including geology, geomorphology, soil texture, slope, land use, drainage density, ridge density, runoff depth, groundwater level after monsoon and distance from pumping wells are among the factors that define the suitable sites for recharge.