بررسی شیمی فلدسپار پتاسیم و میکاها در پگماتیت ابراهیم عطار، واقع در جنوب‌غرب قروه، استان کردستان

پگماتیت ابراهیم عطار که در ارتباط با توده ی نفوذی مشیرآباد تشکیل شده است با تمرکزهایی از بریل همراه است. در این مقاله، کانی های فلدسپار پتاسیم، موسکوویت و بیوتیت در زون های حاشیه ای این پگماتیت توسط ریزکاو الکترونی آنالیز شده و ترکیب شیمیایی آن ها، شامل اکسیدهای اصلی و برخی عناصر کمیاب از قبیل ta, cs, rb, sr, ba, f و cl، با هدف بررسی فرآیندهای موثر بر تمرکز کانی ها و تعیین میزان تفریق ماگمای مادر مورد بررسی قرار گرفته است. محتوی پایین rb و cs و نسبت k/rb بالا گواه این است که درجه تفریق ماگمای مادر در بخش حاشیه بسیار پایین بوده است. همچنین، طبق نمودار k/rb در برابر rb، تبلور بیوتیت در مراحل پایانی تشکیل موسکوویت اتفاق افتاده است که می تواند دال بر واکنش ماگما با مواد مافیک واقع در مسیر باشد. در کانی های مورد مطالعه از فلدسپار پتاسیم تا بیوتیت، مقدار سیلیس و اکسیدهای پتاسیم و سدیم سیر کاهشی و مقدار اکسیدهای آهن، منیزیم، کلسیم، منگنز و تیتان سیر افزایشی داشته است. عدم حضور کانی های آلومینیوم دار متداول مانند تورمالین و یا گارنت در زون حاشیه پگماتیت ابراهیم عطار، گواه این است که محتوای آلومینیوم در ماگمای مولد بالا نبوده است. تانتالیم تنها در ساختار فلدسپار پتاسیم و میکاها جای گرفته و کانی های متداول میزبان آن تشکیل نشده اند.

chemistry of k feldspar and micas from ebrahim attar pegmatite, in southwest of qorveh, kurdistan

introductionk feldsapr, muscovite, and biotite exist in barren granites, fertile granites and rare element pegmatites. these minerals can be host of rb, sr, ba, li, cs, f, sn, zn, sc, nb, and ta. abnormalcy in the content of these elements is a good exploration tool for discriminating barren and fertile granites. also, k/rb ratio and rb, li, cs, f, sn, and zn values in mentioned minerals are useful indicators for determining the degree of granitic magma fractionation. these minerals are used in classifying pegmatites and studying their genesis. in this paper, the behavior of major elements and some indicator trace elements in three minerals including k feldsapr, muscovite, and biotite belonging to the wall zones of ebrahim attar pegmatite have been studied.materials and methodsebrahim attar pegmatite was sampled. after polished thin sections preparation and minerals study, the contents of major elements and some trace elements such as ta, cs, rb, sr, ba, f, and cl in three minerals including k feldsapr, muscovite, and biotite were measured using electron microprobe analysis (empa) in russian academy of sciences. finally, the analyzed data was interpreted.results and discussionin this section, the chemical composition of major oxides and some rare elements such as rb, sr, ba, ta, cs, f, and cl, has been investigated in order to considering the affecting processes on minerals concentration and determining the fractionation degree of the parental magma. the wall zones of the ebrahim attar pegmatite have low fractionation degree. during crystallization, the parental magma has interacted with mafic crustal materials and host carbonates. increasing in cl, iron oxides, mg, ca, mn, and ti contents, resulted from crustal materials, have facilitated the circumstances for crystallizing the micas (especially biotite) and have prevented ebrahim attar transformation from peraluminous nature to highly peraluminous. so, the common economical minerals of a lct pegmatite and tourmaline and garnet minerals haven’t formed in the wall zones of ebrahim attar pegmatite. the poverty of sr in parent magma has also contributed in this matter.conclusionthe parental magma of ebrahim attar pegmatite has interacted with mafic crustal materials and host carbonates and its fractionation degree had been low in wall zones. so, al bearing minerals such as tourmaline and garnet haven’t engendered and lct type mineralizations haven’t formed. beryl concentration in intermediate and core zones confirms that the results which have been understood about a zone in a pegmatite aren’t necessarily accurate for other zones or pegmatites of the studied region, because of heterogeneous distribution of crystals in the pegmatites.