سنجش سطوح و اولویت‌بندی آسیب‌پذیری سکونتگاه‌های روستایی در برابر زلزله با استفاده از منطق فازی در Gis (مطالعه موردی: استان فارس)

از مهم ترین بلایای طبیعی که نقش مهمی در آسیب پذیری و تخریب سکونتگاه های روستایی ایفا می نماید، زلزله می باشد. آسیب پذیری دارای مفهومی پیچیده است به طوری که عوامل و متغیرهای مختلفی در آن دخالت دارد و استفاده از روش های نوین موجب بهبود فرآیند سنجش سطوح آسیب پذیری می شود. هدف از ارائه پژوهش حاضر، سنجش سطوح و اولویت بندی آسیب پذیری سکونتگاه های روستایی با به کارگیری عملگرهای مبتنی بر منطق فازی می باشد. استان فارس که دارای گسل های اصلی و فرعی متعددی بوده و در طول سالیان گذشته زلزله های متعددی با قدرت تخریب بالا در آن به وقوع پیوسته و هم چنین، سکونتگاه های روستایی آن دارای تنوع آسیب پذیری طبیعی و انسانی می باشد، به عنوان منطقه ی مطالعاتی انتخاب شده است. سکونتگاه های روستایی از محیط هایی به شمار می رود که به دلیل ویژگی های فیزیکی آن در مقایسه با سکونتگاه های شهری در معرض آسیب پذیری بیشتری می باشد. در این پژوهش، جهت سنجش سطوح و اولویت بندی آسیب پذیری از عملگرهای فازی که شامل تلفیق چندمعیاره اهمیت معیارها و وزن رتبه ها بوده و دو ویژگی مهم در نظرگرفتن متغیرهای کیفی (زبانی) و توجه به گروه های مختلف ذینفع را نیز داشته و هم چنین، به نتایج بهتری منجر شده، استفاده گردید. لذا با به کارگیری و تلفیق متغیرها و سناریوهای مختلف، مناطق با درجات بالای ریسک مشخص شد. سپس، سکونتگاه های روستایی در معرض ریسک حاصل از سناریوی نسبتا بدبینانه آسیب پذیری طبیعی انتخاب گردید. در نهایت، آسیب پذیری انسانی این سکونتگاه ها با به کارگیری سناریوی متعادل اولویت بندی شد. نتایج حاصل در تمامی سناریوها نشان داد که بخش های جنوب و غرب منطقه که دارای مقادیر بالای بیشینه جنبش افقی زمین (peak horizontal acceleration)، سازندهای زمین شناسی جدید و نزدیکی به گسل های فعال زمین شناسی بوده به عنوان مناطق با درجات بالای ریسک آسیب پذیری طبیعی شناسایی شده و همواره زلزله های متعدد با قدرت تخریب بالا در آن به وقوع می پیوندد اما از منظر متغیرهای آسیب پذیری انسانی مورد استفاده در این پژوهش در حد متوسط می باشند.