مقایسه شاخص های مختلف تکامل خاک در برش طولی کرمان- بافت

سابقه و هدف : پژوهشگران علوم خاک، به منظور سازمان دهی داده های خاک، معادله ها و شاخص های ریاضی مختلفیرا ابداع نموده اند تا بتوانند درجه تکامل خاک را به صورت یک مقدار عددی بیان کنند. در طول تغییر و تحول خاک ،ویژگی های خاک نسبت به ماده مادری تغییر پیدا می کند که تغییرات برخی از آن ها را می توان در قالب روابط ریاضیبه عنوان شاخص هایی از تکامل خاک استفاده کرد . در این راستا، خصوصیات ریخت شناسی خاک و داده هایآزمایشگاهی، مد نظر برخی از پژوهشگران قرار گرفته اند. همچنین توجه به میکرومرفولوژی خاک به عنوان روشی کهمی تواند شواه د مرتبط با توالی رویدادهای خاک ساز و فرایندهایی که از داده های آزمایشگاهی و صحرایی قابلتشخیص نیستند را در اختیار قرار دهد، شاخص های تکاملی دیگری را فراهم نمود. به علاوه، مقدار و توزیع شکل هایقابل استخراج آهن در خاک رخ، بیانگر مرحله و درجه تکامل خاک می باشند . هدف اصلی این پژوهش، مقایسهشاخص های مختلف تکامل خاک (شامل اشکال و نسبت های آهن، پذیرفتاری مغناطیسی، شاخص های رنگ وشاخص هاردن اصلاح شده) در رابطه با خاک های مختلف موجود در برش طولی کرمان- بافت بود.مواد و روش ها: به منظور انجام مطالعات صحرایی، تعداد هشت خاک رخ در واحدهای ژیومرفیک مختلف یک ردیفپستی و بلندی سنگی اقلیمی از کرمان تا بافت ، حفر و تشریح شد . سپس از همه افق های پیدایشی هر خاک رخ، نمونهخاک تهیه و برای انجام آزمایش های فیزیکی و شیمیایی لازم و نیز مطالعات پذیرفتاری مغنا طیسی به آزمایشگاه منتقلبه وسیله دستگاه ،(?lfbulk) و پایین (?hfbulk) گردیدند. پذیرفتاری مغناطیسی نمونه های آماده شده در دو فرکانس بالامغناطیس سنج موجود در آزمایشگاه خاک شناسی دانشگاه صنعتی اصفهان مدل بارتینگتن قرایت گردید . در نهایت،محاسبه شد . به علاوه، از تعدادی از افق ها به منظور مطالعات (%? fd ) درصد پذیرفتاری مغناطیسی وابسته به فرکانسمقاطع نازک ،hp میکرومورفولوژی خاک، نمونه دست نخورده گرفته شد که با استفاده از میکروسکوپ پلاریزان مدلآماده شده برای مطالعات میکرومورفولوژی خاک، براساس راهنمای استوپس، مورد مطالعه و تفسیر قرار گرفتند.یافته ها: با توجه به این که در برش طولی مورد مطالعه، از سمت کرمان به طرف بافت، با افزایش ارتفاع از سطح دریا،اقلیم مرطوب تر می شود و به تبع آن ، شدت فرایندهای خاک ساز افزایش می یابد؛ اشکال و نسبت های آهن بدون درنظر گر فتن شرایط موضعی، این روند تکام لی را به خوبی نشان دادند . با توجه به تاثیر سنگ شناسی مواد مادری بر مقدار پذیرفتاری مغناطیسی مینروژنیک خاک ها، این ویژگی ارتباط معنی داری با شاخص های تکامل خاک نشان نداد .رابطه همبستگی بین سه شاخص رنگ هارست، تورنت و الکساندر با انواع اشکال آهن، نشان داد که شاخص هارستبرای منطقه مورد مطالعه، بهتر از دو شاخص دیگر عمل نموده است . به علاوه، شاخص هاردن اصلاح شده به دلیلیکسان نبودن ماده مادری خاک رخ ها، با روند تکاملی خاک در منطقه مطابقت نداشت.نتیجه گیری: با توجه به ارتباط بین تکامل و سن خاک با شکل های مختلف آهن، افزایش اکسیدهای آهن متبلور ازخاک رخ 1 (اقلیم خشک تر) به سمت خاک رخ 8 (اقلیم مرطوب تر)، نشان دهنده تکامل بیش تر خاک ها بود.