عکس‌العمل رشد یونجه، کتان و آگروپایرون در خاک‌های آلوده به لجن نفتی

این پژوهش با هدف بررسی قابلیت جوانه‌زنی و رشد گیاهان یونجه، کتان و آگروپایرون در خاک‌های آلوده به لجن نفتی پالایشگاه اصفهان در شرایط گلخانه انجام شد. به این منظور لجن نفتی پس از هوا خشک شدن به نسبت‌های صفر (شاهد)، 10 و 20 درصد وزنی با خاک غیرآلوده از زمین‌های اطراف پالایشگاه به‌طور کامل مخلوط و به‌صورت جداگانه در گلدان ریخته شد. آزمایش به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح کاملاً تصادفی در 3 تکرار اجرا گردید. براساس نتایج، میانگین درصد جوانه‌زنی گیاه آگروپایرون با افزایش مقدار لجن از سطح 0 به سطح 10 و 20 درصد به‌طور معنی‌داری (05/0p?) کاهش یافت. در گیاه کتان و یونجه این کاهش معنی‌دار نبود. میانگین ارتفاع، عملکرد ریشه و اندام هوایی گیاه اگروپایرون فقط در تیمار 20 درصد لجن نفتی نسبت به تیمار شاهد کاهش معنی‌دار نشان داد. با افزایش میزان لجن نفتی از سطح 0 به سطح 20 درصد، وزن خشک ریشه و اندام هوایی گیاه یونجه به‌ترتیب 6/46 درصد و 3/93 درصد و در گیاه کتان به‌ترتیب 1/41 درصد و 2/82 درصد کاهش معنی‌دار نشان داد. اگرچه گیاهان یونجه و کتان قدرت جوانه‌زنی بالاتری نسبت به گیاه آگروپایرون دارند، ولی عملکرد و تولید زیست‌توده آن‌ها در انتهای دوره آزمایش کم‌تر بود. بنابراین استفاده و کشت یونجه و کتان در مطالعات گیاه‌پالایی این لجن توصیه نمی‌گردد. به‌دلیل بیش‌تر بودن مقدار ریشه تولید شده نسبت به اندام هوایی و تولید سیستم ریشه فیبری و گسترده توسط گیاه آگروپایرون، استفاده از این گیاه در مطالعات گیاه‌پالایی لجن‌های نفتی پالایشگاه پیشنهاد می‌شود.