اثر اسیدهای آلی با وزن مولکولی پایین در آزادسازی فسفر از سنگ فسفات

به‌منظور بررسی تاثیر اسیدهای آلی با وزن مولکولی پایین بر حل‌پذیری سنگ فسفات برای استفاده مستقیم در فعالیت‌های کشاورزی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با فاکتور نوع اسید آلی شامل استیک، سالسیلیک، مالیک، سیتریک و اگزالیک و پنج غلظت اسید (5/0، 1، 2، 5 و 10 میلی‌مولار) و تیمار شاهد (بدون اسید) بر روی دو نوع سنگ فسفات (آذرین یزد و رسوبی یاسوج) در 3 تکرار انجام گردید. نتایج نشان داد کاربرد اسیدهای آلی با وزن مولکولی پایین باعث آزادسازی مقادیر زیادی فسفر از هر دو نوع سنگ فسفات شد. در بین اسیدهای آلی، اسید سیتریک و اگزالیک موثرتر از بقیه بودند. در نوع آذرین یزد اسید سیتریک میزان فسفر محلول را به‌طور میانگین از 21 به 487 میکروگرم بر لیتر افزایش داد و در نوع رسوبی یاسوج در حضور اسید اگزالیک، میزان فسفر محلول از 36 به 400 میکروگرم بر لیتر افزایش یافت. با افزایش غلظت اسیدهای آلی میزان فسفر محلول به‌طور معنی‌داری (01/0p < ) در هر دو سنگ فسفات افزایش یافت و به‌طور میانگین از 21 به 888 میکروگرم بر لیتر در نوع آذرین یزد و از 36 به 546 میکروگرم بر لیتر در نوع رسوبی یاسوج رسید. میزان فسفر محلول 200 میکروگرم بر لیتر (حد بحرانی فسفر برای رشد گیاهان) برای نوع آذرین و رسوبی به‌ترتیب در محدوده غلظت 5/0 و 5 میلی‌مولار اسیدها به‌دست آمد. در نتیجه می‌توان گفت میزان آزادسازی فسفر علاوه بر نوع و غلظت اسیدهای آلی به ترکیبات تشکیل‌دهنده سنگ فسفات نیز بستگی دارد.