بررسی سرعت جذب آمونیوم در سری‌های مختلف خاک‌های استان گلستان

واکنش‌های جذب سطحی در بسیاری از سیستم‌های ناهمگن مهم هستند. جذب فرآیندی وابسته به زمان است و شناخت سرعت جذب برای طراحی، ارزیابی و بازیابی جاذب ضروری و مهم می‌باشد. در این پژوهش سینتیک جذب آمونیوم در تعدادی از سری‌های خاک‌های استان گلستان، با خصوصیات کانی‌شناسی و بافتی مختلف با استفاده از محلول کلرید آمونیوم 100 میلی‌گرم بر لیتر در زمان‌های 384-25/0 ساعت مورد بررسی قرار گرفت. معادله‌های سینتیکی مرتبه صفر، مرتبه اول، شبه مرتبه دوم، الوویچ ساده شده، دیفیوژن پارابولیکی و تابع نمایی برای برازش بر داده‌های آزمایشی مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در زمان‌های اولیه آمونیوم به سرعت جذب خاک می‌شود، ولی با گذشت زمان از سرعت جذب آن کاسته می‌شود. بیش‌ترین جذب سطحی آمونیوم در خاک سری قره‌سو و کم‌ترین آن در خاک هوتن 2 مشاهده شد. مقایسه ضرایب تبیین (2r) و خطاهای معیار تخمین (se) معادله‌ها نشان داد که به‌ترتیب معادله‌های شبه مرتبه دوم، تابع توانی و الوویچ ساده شده به خوبی سرعت جذب آمونیوم را در همه خاک‌ها توصیف می‌کند. ثابت سرعت معادله شبه مرتبه دوم از 0063/0 (کردکوی 2) تا 0374/0 (هوتن 2) با میانگین 0179/0 کیلوگرم بر میلی‌گرم ساعت برای خاک‌ها متغیر بود. همچنین ترسیم داده‌های جذب آمونیوم بر پایه شکل خطی معادله دیفیوژن پارابولیکی یک شکستگی شیب را در زمان 8 ساعت نشان داد. این امر می‌تواند نشانگر وجود دو مکانیسم متفاوت یا مکان جذب مختلف با ثابت‌های سرعت مختلف باشد که کنترل‌کننده فرایند جذب می‌باشند.