تاثیر مقیاس نقشه‌ خاک بر نتایج مدل SWAT در شبیه‌سازی روند جریان روان‌آب ماهانه‌ در حوضه‌ آبخیز تویسرکان

مدل‌های فرسایش خاک، ابزارهای مفیدی برای پیش‌بینی روان‌آب، رسوب و فرسایش خاک در حوضه‌های آبخیز به‌شمار می‌روند. اگرچه مدل swat برای ارزیابی دبی جریان و آثار بلندمدت عملیات مدیریتی بر آب، رسوب و آلاینده‌های شیمیایی به‌دست آمده از عملیات کشاورزی در حوضه‌های آبخیز بزرگ، مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ در این پژوهش توانایی این مدل در شبیه‌سازی روند جریان روان‌آب ماهانه‌ حوضه‌ آبخیز تویسرکان (با مساحتی حدود 3800 هکتار) و نیز تاثیر مقیاس نقشه‌ خاک بر نتایج این شبیه‌سازی بررسی شد. به‌منظور بررسی اثر مقیاس نقشه‌، مدل swat با سه نقشه‌ خاک با مقیاس‌های گوناگون (1:40000، 1:250000 و 1:1000000) اجرا شد که در آن‌ها تمامی عوامل (مانند نقشه‌ کاربری اراضی، نقشه‌ ارتفاع رقومی، تعداد شبیه‌سازی‌ها و پارامترهای اولیه‌ موثر در نتایج شبیه‌سازی)، به‌جز مقیاس نقشه‌ خاک، مشابه بودند. واسنجی و تحلیل عدم قطعیت مدل swat برای هر سه مقیاس با دوره‌ آماری 2008-1998 با استفاده از برنامه‌ sufi-2 انجام پذیرفت. نتایج نشان داد که مقادیر نهایی شاخص‌های آماری (ضریب تبیین، ضریب ناش- شاتکلیف، فاکتور p و فاکتور r) برای هر سه مقیاس خاک، تقریباً مشابه بودند. به‌نظر می‌رسد که فاکتور کلیدی در تعیین اثر‌گذاری مقیاس نقشه‌ خاک بر نتایج مدل swat، عدد کمی مقیاس نقشه‌ مطالعاتی نیست بلکه تنوع خاک‌های منطقه‌ مطالعاتی، نقش مهمی را بر نتایج مدل ایفا می‌کند.