اثر موقعیت شیب و تغییر کاربری اراضی بر خصوصیات کانی‌شناسی بخش رس خاک و خصوصیات میکرومورفولوژی خاک در منطقه لردگان استان چهارمحال و بختیاری

کانی‌های رسی با خصوصیات ویژه خود جزو فعال خاک به‌شمار می‌روند و بدون شناخت آن‌ها، اظهار نظر درباره مسایل تغذیه گیاه، فرسایش و حفاظت خاک، فرآیندهای تشکیل خاک و حتی خصوصیات مهندسی و مکانیکی خاک صحیح نخواهد بود. علاوه بر مطالعه خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک که موجب شناخت خاک می‌شود، علم میکرومورفولوژی نیز به شناخت بهتر خاک کمک می‌کند. به‌منظور بررسی نوع و خاستگاه کانی‌های رسی، خاکرخ‌هایی در اراضی تپه ماهوری لردگان و در دو کاربری دیم و جنگل و در موقعیت‌های مختلف شیب حفر و تشریح شد و از افق‌های سطحی و زیر سطحی همه خاکرخ‌ها نمونه‌هایی برای تعیین cec، بافت خاک، کربن آلی، درصد آهک خاک و بررسی کانی‌های رسی به روش پراش پرتو ایکس تهیه شد. به‌منظور انجام آزمایش‌های میکرومورفولوژی، کلوخه‌هایی از خاک برخی افق‌ها و به‌صورت دست‌خورده برداشت شد. نتایج نشان داد که کانی‌های غالب بخش رس خاک در این خاک‌ها ایلایت، اسمکتایت، کلرایت و کانی‌های مختلط کلرایت- اسمکتایت می‌باشند و منشا تمام کانی‌ها در هر دو کاربری و در موقعیت‌های مختلف شیب موروثی بود. حضور این کانی‌ها در قسمت‌های پایین شیب دارای بیش‌ترین مقدار و شدت پیک‌ها در کاربری دیم بیش‌تر از کاربری جنگل بود. بررسی مقاطع نازک نیز نشان داد که از نظر نوع حفرات و نسبت تفاوتی بین افق‌ها و در دو کاربری وجود ندارد. حفرات صفحه‌ای، واگ و حفرات به هم مرتبط بیش‌ترین حفرات این خاکرخ‌ها را تشکیل داده بودند. بی‌فابریک مشاهده شده در تمامی افق‌ها از نوع کریستالیتیک بود. ریز ساختمان در تمامی خاکرخ‌ها به‌جز شیب پشتی کاربری دیم از نوع مکعبی بدون زاویه بود. همچنین در تمامی افق‌ها به‌جز افق مربوط به شانه شیب و شیب پشتی کاربری دیم پوشش رسی و آهکی مشاهده شد.