تاثیر تلقیح تلفیقی باکتری‏ سینوریزوبیوم (Sinorhizobium sp.) و باکتری‏های ریزوسفری محرک رشد گیاه بر تثبیت نیتروژن و رشد یونجه

تثبیت بیولوژیک نیتروژن از طریق همزیستی گیاهان خانواده لگومینوز با باکتری‏های ریزوبیومی تثبیت‏کننده نیتروژن به لحاظ نقشی که می‏تواند در افزایش عملکرد، کاهش هزینه‏های تولید، بهبود حاصلخیزی خاک و ممانعت از آلودگی آب‏های زیرزمینی داشته باشد از اهمیّت فوق‏العاده‏ای برخوردار است. در این مطالعه ابتدا کارایی همزیستی (s.e) 31 جدایه‏ سینوریزوبیوم با گیاه یونجه مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد 27 درصد جدایه‏ها خیلی موثر، 23 درصد موثر، 16 درصد نسبتاً موثر و 36 درصد غیرموثر بودند. جدایه‏‏ sr42 بیشترین کارایی همزیستی و جدایه‏ sr40 کمترین کارایی همزیستی را به خود اختصاص دادند. همچنین جدایه‏های sr8، sr14، sr15، sr26،sr51 ، sr52 و sr75 همزیستی خیلی موثری با گیاه یونجه ایجاد کردند. بر مبنای نتایج مربوط به ارزیابی فاکتور موثر بودن همزیستی (.s.e)، جدایه sr42 انتخاب و در یک آزمون گلخانه‌ای اثر تلقیح تلفیقی جدایه سینوریزوبیوم و دو باکتری ریزوسفری محرک رشد گیاه شامل p. fluorescence p9 وp52 p. fluorescence (به‌ترتیب جدا شده از ریزوسفر کلزا و پسته) بر میزان گره زایی، تثبیت نیتروژن، وزن خشک توده گیاهی و جذب برخی عناصر غذایی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که کاربرد باکتری‏های ریزوسفری محرک رشد گیاه، وزن خشک اندام هوایی، تعداد گره و جذب نیتروژن اندام هوایی یونجه تلقیح شده با باکتری سینوریزوبیوم جدایه‏ sr42 را به‏طور معنی‏داری افزایش داد. واژه های کلیدی: تثبیت نیتروژن، سینوریزوبیوم، باکتری های ریزوسفری محرک رشد، یونجه