بررسی رابطه بین شکل‌های شیمیایی مس و جذب آن توسط گیاه سویا در چند خاک آهکی استان فارس

تعیین شکل‌های شیمیایی مس، یکی از روش‌های بررسی دقیق‌تر وضعیت این عنصر در خاک است. مطالعه روابط بین شکل‌های شیمیایی و ویژگی‌های خاک به توصیف هرچه بهتر تغییرات شیمیایی مس در خاک کمک می‌کند. در این پژوهش، تعداد 10 نمونه خاک از عمق 30-0 سانتی‌متری نقاط مختلف استان فارس با دامنه وسیعی از خصوصیات فیزیکی و شیمیایی برگزیده شد و پس از آماده‌سازی خاک‌ها، شکل‌های مختلف شیمیایی مس در خاک به روش عصاره‌گیری دنباله‌ای اندازه‌گیری گردید. فراوانی شکل‌های شیمیایی مس در این خاک‌ها به‌ترتیب زیر بودند: 48 درصد = شکل تتمه < 28 درصد = اکسیدهای آهن کریستالی < 13 درصد = مس متصل به مواد آلی < 6 درصد = اکسیدهای آهن بی‌شکل < 5 درصد = مس کربناتی < ناچیز = اکسیدهای منگنز = تبادلی. قسمت هوایی گیاه سویا بعد از 8 هفته برداشت گردید. با اندازه‌گیری غلظت (cuc) و جذب کل مس (cuu) در اندام هوایی سویا، مشاهده شد که از شکل‌های بالا، شکل‌های آلی (cuom) و کربناتی (cuca)، بیش‌ترین همبستگی را با مس در اندام هوایی سویا داشتند (سطح احتمالی 1 درصد) و این شکل‌ها با غلظت‌های مس استخراج شده به‌وسیله دو عصاره‌گیر dtpa و edta همبستگی مثبت معنی‌دار (سطح احتمالی 1 درصد) نشان دادند. مقایسه بین شکل‌های مختلف شیمیایی مس، نشان داد که شکل آلی با شکل کربناتی همبستگی مثبت معنی‌دار داشت. به‌علاوه، شکل متصل به اکسیدهای آهن بی‌شکل (cuafe) با تمام شکل‌ها به‌جز شکل‌های آلی و کربناتی همبستگی مثبت معنی‌دار نشان دادند. بیش‌ترین همبستگی بین شکل‌های مختلف، نیز بین شکل متصل به اکسید آهن بی‌شکل و شکل متصل به اکسید آهن کریستالی به‌دست آمد.