بررسی ویژگی‌های متاثر از تغییر کاربری شالیزار به کیوی‌کاری در برخی خاک‌های شهرستان تنکابن، شمال ایران

تغییر کاربری بخشی از شالیزارهای شمال کشور به باغ‌های کیوی برای جبران خسارات ناشی از بازار نابه‌سامان برنج یکی از شایع‌ترین مشکلات کشاورزی در استان مازندران و گیلان می‌باشد. با توجه به اقتصادی نبودن کشت برنج در این مناطق، تبدیل شالیزارها به باغ‌های کیوی اجتناب‌ناپذیر بوده و موجب تغییراتی در ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی، کانی‌شناسی و میکرومورفولوژیکی این خاک‌ها می‌شود. به این منظور در ایستگاه تحقیقات برنج کشور (غرب شهرستان تنکابن) تعداد 7 خاک‌رخ حفر و تشریح و خصوصیات فیزیکوشیمیایی، کانی‌شناسی و میکرومورفولوژیکی آن‌ها مطالعه شد. عوارضی مانند پوسیده شدن ریشه‌ها در نتیجه نداشتن زه‌کشی مناسب، کلروز شدید و کاهش عملکرد محصول درختان کیوی از مهم‌ترین نتایج سو تغییر نادرست کاربری می‌باشد. نتایج نشان داد که مقدار آهن و منگنز قابل استفاده در خاک‌های شالیزاری بیش‌تر و مقدار پتاسیم و فسفر کم‌تر از خاک‌های زیر کشت کیوی است که از دلایل عمده آن می‌توان به‌وجود شرایط کاهشی در خاک و تفاوت در مدیریت اراضی در دو کاربری اشاره نمود. نتایج کانی‌شناسی گویای غالبیت اسمکتایت در خاک‌های شالیزاری با زه‌کشی ضعیف بود. در حالی‌که در باغ‌های کیوی به‌دلیل بهبود وضعیت زه‌کشی از مقدار اسمکتایت کاسته و مقدار ورمی‌کولایت افزوده شده است، زیرا در این شرایط آب‌شویی ذرات ریز اسمکتایت به اعماق سبب بر جای ماندن ورمی‌کولایت می‌گردد. نتایج میکرومورفولوژیکی نیز گویای تخلخل بیش‌تر در خاک باغ‌های کیوی و وجود اشکال تکامل‌یافته‌تر ترکیبات آهن در نتیجه اشباع نشدن از سطح و فعالیت بیش‌تر ریزموجودات می‌باشد.