بررسی تاثیر کودهای زیستی بر کیفیت، عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم سیب‌زمینی (solanum tuberosum)

سابقه و هدف:سیب‌زمینی یک محصول زراعی پر نهاده است که در ایران برای تولید آن کودهای حاوی نیتروژن، فسفر و پتاسیم به مقدار بسیار زیاد مصرف می‌گردد. با‌ این ‌وجود عملکرد آن کمتر از پتانسیل آن در شرایط مطلوب است. در این سیستم کشاورزی پرهزینه و کم‌بازده، ریزجانداران مفید خاک می‌توانند نقش مهمی در بهبود عملکرد و کاهش هزینه ایفا کنند. کیفیت خاک علاوه بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی، ارتباط بسیار نزدیکی با خصوصیات زیستی آن دارد. هدف از این مطالعه بررسی اثرات باکتری‌های حل‌کننده پتاسیم، فسفات و تثبیت‌کننده نیتروژن بر رشد سیب‌زمینی و افزایش تولید غده و ماده خشک و همچنین صرفه‌جویی در مصرف کودهای شیمیایی و تولید محصول سالم‌تر می‌باشد.مواد و روش‌ها:این مطالعه در سال 1395 به‌صورت آزمایش کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. عوامل آزمایش شامل نه برنامه‏ غذایی؛ باکتری‌های حل‌کننده فسفات (فسفوپاورباکتر دایان)، باکتری‌های حل‌کننده پتاسیم (پتاپاورباکتر دایان)، باکتری‌های تثبیت‌کننده نیتروژن (نیتروباکتر دایان)، باکتری‌های حل‌کننده فسفات به‌همراه کود فسفاته (سوپرفسفات تریپل)، باکتری‌های حل‌کننده پتاسیم به‌همراه کود پتاسه (سولفات پتاسیم)، باکتری‌های تثبیت‌کننده نیتروژن به‌همراه کود نیتروژنه (اوره با 46 درصد نیتروژن)، باکتری‌های حل‌کننده فسفات و پتاسیم و تثبیت‌کننده نیتروژن، باکتری‌های حل‌کننده فسفات و پتاسیم و تثبیت‌کننده نیتروژن به‌همراه کودهای فسفاته، پتاسه و نیتروژنه و شاهد (بدون کود شیمیایی و بیولوژیک) به‌عنوان کرت اصلی و دو رقم سیب‌زمینی (فونتانه، سانته) به‌عنوان کرت‌های فرعی بود.یافته‌ها:کاربرد هم‌زمان باکتری‌های حل‌کننده فسفات، پتاسیم و تثبیت‌کننده نیتروژن موجب تولید بیشترین شاخص سطح برگ در رقم فونتانه شد. در رقم سانته دو تیمار استفاده از باکتری‌های تثبیت‌کننده نیتروژن و تیمار کاربرد هم‌زمان باکتری‌های حل‌کننده فسفات، پتاسیم و تثبیت‌کننده نیتروژن بیشترین شاخص سطح برگ را تولید کردند. بیشترین میزان وزن خشک اندام هوایی در رقم فونتانه در تیمار کاربرد هم‌زمان باکتری‌های حل‌کننده فسفات، پتاسیم و تثبیت‌کننده نیتروژن به‌دست آمد. در رقم سانته تیمار کاربرد باکتری‌های آزادزی تثبیت‌کننده نیتروژن همراه با کود شیمیایی نیتروژنه بیشترین وزن خشک اندام هوایی را تولید کرد. استفاده از باکتری‌های حل‌کننده فسفات، پتاسیم و تثبیت‌کننده نیتروژن به‌طور هم‌زمان باعث افزایش قابل توجه تعداد غده در بوته در هر دو رقم گردید. رقم فونتانه در تیمار مصرف باکتری حل‌کننده پتاسیم به‌همراه کود سولفات پتاسیم بیشترین عملکرد غده قابل فروش را تولید کرد که نسبت به شاهد 37 درصد افزایش عملکرد داشت. بیشترین عملکرد غده قابل ‌فروش در رقم سانته در تیمار کاربرد هم‌زمان باکتری‌های حل‌کننده فسفات، پتاسیم و تثبیت‌کننده نیتروژن به‌همراه کودهای شیمیایی فسفات، پتاس و نیتروژن به دست آمد که 36 درصد بیشتر از تیمار شاهد بود. بیشترین درصد ماده خشک، وزن مخصوص غده و درصد نشاسته در هر دو رقم در تیمار کاربرد تمام باکتری‌ها به‌همراه کودهای شیمیایی و کمترین مقدار این ویژگی‌ها در تیمار شاهد حاصل شد. در رقم فونتانه تیمار استفاده از باکتری‌های حل‌کننده فسفات به‌همراه کود شیمیایی فسفاته کمترین مقدار قندهای احیاء کننده را تولید کردند. کمترین مقدار قندهای احیاء کننده در رقم سانته در تیمار استفاده از باکتری‌های حل‌کننده فسفات حاصل شد. در رقم فونتانه تیمارهای کاربرد تمام باکتری‌ها و در رقم سانته تیمار کاربرد باکتری‌های تثبیت‌کننده نیتروژن بیشترین میزان مهار فعالیت رادیکال dpph را دارا بودند. بیشترین و کمترین میزان فنول کل به ترتیب در تیمار شاهد و کاربرد باکتری‌های حل‌کننده پتاسیم به‌همراه کود سولفات پتاسیم با 75 درصد اختلاف مشاهده شد.نتیجه‌گیری:در مطالعه حاضر کاربرد کودهای زیستی در سیب‌زمینی نشان داد که این کودها قابلیت بهبود ویژگی‌های فیزیولوژیک، عملکرد و کیفیت را داشته و با مصرف کمتر کودهای شیمیایی عملکرد قابل قبولی تولید کنند. به‌طور کلی مصرف هم‌زمان باکتری‌های حل‌کننده فسفات، پتاسیم و تثبیت‌کننده نیتروژن به همراه کودهای شیمیایی فسفات، پتاس و نیتروژن موجب تولید بیشترین عملکرد سیب‌زمینی شد.

Evaluation of biofertilizers on quality, yield and yield components of two potato (Solanum tuberosum) cultivars

BackgroundPotatoes producers in Iran are widely use nitrogen, phosphorus and potash fertilizers for tuber production, but the tuber yield is less than the potential in desirable conditions. In this high cost and low efficiency farming system, soil microorganisms can play an important role in improving fertilizer efficiency and reducing costs. In addition to physical and chemical properties, soil quality has a close relationship with biological aspects. The aim of the present work was to evaluate the positive effects of potassium, phosphate solubilizing bacteria and nitrogenfixing bacteria on potato growth, tubers yield and its dry matter, as well as saving the chemical fertilizers for healthier crop production.Materials and MethodsThis study was conducted as a split plot experiment in a randomized complete block design with three replications at Research Farm of Ferdowsi University of Mashhad, Iran in the 2016 cropping season. Treatments included nine fertilizer programs including; phosphate solubilizing bacteria (Phosphopowerbacter dayan), potassium solubilizing bacteria (Petapowerbacter dayan), freeliving nitrogenfixing bacteria (Nitrobacter dayan), phosphate solubilizing bacteria + Triple super phosphate fertilizer, potassium solubilizing bacteria + potassium sulfate fertilizer, freeliving nitrogenfixing bacteria+ nitrogen fertilizer with a source of urea 46%, phosphate solubilizing bacteria + potassium solubilizing bacteria + freeliving nitrogenfixing bacteria, phosphate solubilizing bacteria + potassium solubilizing bacteria + freeliving nitrogenfixing bacteria + triple super phosphate + potassium sulfate + nitrogen and control (without biological and chemical fertilizer) as main plots and two potato cultivars (Fontane and Sante) as subplots.ResultsThe highest leaf area index observed in Fontane cultivar and phosphate solubilizing bacteria + potassium solubilizing bacteria + freeliving nitrogenfixing bacteria. In Sante cultivar, tow treatments including freeliving nitrogenfixing bacteria alone and phosphate solubilizing bacteria + potassium solubilizing bacteria + freeliving nitrogenfixing bacteria showed the highest leaf area index. The highest Fontane shoot biomass was produced in phosphate solubilizing bacteria + potassium solubilizing bacteria + freeliving nitrogenfixing bacteria treatment and in Sante cultivar was observed in freeliving nitrogenfixing bacteria + Nitrogen fertilizer treatments. Application of phosphate solubilizing bacteria + potassium solubilizing bacteria + freeliving nitrogenfixing bacteria simultaneously caused an increase in the number of tubers per plant in both cultivars. Fontane in potassium solubilizing bacteria + potassium sulfate fertilizer produced the highest tuber yield, which it was 37% more than control treatment. The highest tuber yield in Sante cultivar was obtained by application of phosphate solubilizing bacteria + potassium solubilizing bacteria + freeliving nitrogenfixing bacteria + triple super phosphate + potassium sulfate + nitrogen, which was 36% more than control treatment. The highest of dry matter percentage, specific gravity and starch content in both cultivars were obtained in treatment of all bacteria with chemical fertilizers and the lowest of these characteristics was observed in control treatment. The lowest reducing sugars was obtained in the phosphate solubilizing bacteria + Triple super phosphate and phosphate solubilizing bacteria in Fontaneh and Sante cultivars, respectively. The best DPPH radical scavenging activity in Fontaneh was observed in treatment of all bacterias and in Sante cultivar in applying freeliving nitrogenfixing bacteria. The highest and lowest total phenol content was observed in control treatment and application of potassium solubilizing bacteria + potassium sulfate fertilizer with 75% difference, respectively.ConclusionIn the present study, the application of bio fertilizers in potatoes showed that these fertilizers could improve physiological, yield and quality characteristics of potato cultivars by using less chemical fertilizers. Generally, application of phosphate solubilizing bacteria + potassium solubilizing bacteria + freeliving nitrogenfixing bacteria + triple super phosphate + potassium sulfate + nitrogen produced the highest potato tuber yield.