تاثیر دانش مدیریت تغذیه ای کشاورزان بر عملکرد اقتصادی باغ های پسته در استان کرمان

سابقه و هدف: دو مسئله افزایش هزینه کاربرد نهاده کود و اثرات زیست محیطی استفاده از آن ها، باعث شده است تا اهمیت دقت در زمان مناسب تغذیه باغ‌ها و مزارع کشاورزی روز به روز افزایش یابد. در فعالیت های معمولی کشاورزی، نهاده هایی همچون کودهای شیمیایی، سموم دفع آفات نباتی و آب به صورت یکنواخت و بدون توجه به نیاز واقعی آنها در مزارع و باغ ها مورد استفاده قرار می گیرند. این مساله باعث می شود تا در مواردی استفاده بیش از حد نیاز گیاه باعث افزایش هزینه ها و تاثیرات منفی زیست محیطی شود. این در حالی است که با توجه به تاکیدهای فراوان بر کیفیت و کارآیی تولید غذا، ضروری است تا نهاده ها بر اساس نیازهای واقعی از نظر زمانی و مکانی مورد استفاده قرار گیرند. در این مقاله، نقش دانش کشاورزان در بهبود برخی اصول صحیح استفاده از نهاده های تغذیه ای ازجمله زمان مناسب تغذیه و تاثیر آن بر عملکرد اقتصادی باغ های پسته استان کرمان مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش‌ها: در این مطالعه، نخست دیدگاه علمی در خصوص علائم کمبود و زیادبود عناصر غذایی و مدیریت زمان مصرف نهاده کود در باغ های پسته مشخص گردید. سپس دیدگاه و عملکرد کشاورزان در زمینه مدیریت زمان مصرف این نهاده با استفاده از تکمیل پرسشنامه برآورد شده و با مقایسه دیدگاه کشاورزان با دیدگاه علمی، نمره مدیریت تغذیه کشاورزان محاسبه گردید. برای جمع‌آوری اطلاعات از کشاورزان، از روش تکمیل پرسشنامه استفاده شد و با کاربرد روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای، تعداد 100 نفر پسته کار از شهرستان های انار و رفسنجان در استان کرمان انتخاب گردید. با توجه به این که از هر کشاورز، چند قطعه باغ مورد بررسی قرار گرفت، تعداد باغ های مورد بررسی 286 باغ می‌باشد. جهت بررسی عوامل اقتصادی اجتماعی موثر بر دانش کشاورزان و همچنین تاثیر این دانش بر عملکرد کشاورزان، از روش های همبستگی پیرسون، آنالیز واریانس و رگرسیون استفاده شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که در زمینه مدیریت زمان مصرف کود و شناخت علایم کمبود و زیادبود عناصر به ویژه عناصر میکرو میانگین دانش پسته کاران پایین می باشد. با این وجود، کشاورزان در سطح یکسانی از دانش قرار نداشته و در این خصوص تفاوت‌های زیادی وجود دارد. بررسی عوامل موثر بر سطح دانش کشاورزان نشان داد که تحقیقات و ترویج نقش موثری بر افزایش دانش پسته‌کاران در خصوص مدیریت زمان مصرف کود داشته است. نتایج همچنین نشان داد که دانش مدیریت زمان تغذیه، بهره‌وری استفاده از زمین را بالا برده است. به طوری که، هر یک نمره بالاتر، باعث افزایش عملکرد باغ پسته به مقدار 21.32 کیلوگرم در هکتار می‌شود. به طوری که، کسی که نمره تغذیه‌ای او 20 باشد نسبت به کسی که نمره تغذیه‌ای او صفر است، عملکرد در هکتاری به مقدار 426 کیلوگرم بالاتر دارد. نتیجه‌گیری کلی: با افزایش کمی و کیفی آموزش و ترویج، بالا بردن سطح کیفی نیروی انسانی شاغل در بخش کشاورزی، اصلاح دستورالعمل‌های حفاظت از منابع آب و خاک و اصلاح قوانین پرداخت یارانه، می‌توان دانش کشاورزان و تاثیر گذاری این دانش بر بهره وری نهاده کود را افزایش داد. قبل از آن نیاز است تا نوسازی مدیریتی با استفاده از تجربیات موفق دنیا در بخش کشاورزی انجام شود.

The effects of nutritional management knowledge of farmers on economic yield of pistachio orchards in Kerman province

AbstractBackground and Objectives: Two problems of increasing costs and environment effects have enhanced the important of nutrition temporal management and its effects on productivity. In typical agricultural activities, inputs such as chemical fertilizers, plant pesticides and water are used uniformly and without regard to their actual needs in farms and orchards. However, given the high emphasis on the quality and efficiency of food production, it is necessary to use inputs based on actual needs in terms of time and place.Materials and Methods: In this study, at first, the scientific points of view were determined related to deficiency and toxicity symptums and time management of nutrition. Then, growers’ attitude and behavior regarding temporal management of this input was evaluated. Comparing growers’ knowledge with experts’ idea, the pistachio producers’ number related to temporal management of nutrition and was calculated. Using questionnaire method, data was collected. Pistachio producers of Anar and Rafsanjan cities in Kerman province were study population. Using stratified random sampling method, a sample of 100 farmers was selected. As, more than one orchard were considered for each grower, final sample size was 286. Also, for measuring the effects of socio economic factors on growers’ knowledge and also the effects of growers’ knowledge on pistachio yield, Pearson correlation, variance analysis and regression methods were used. Results: The results showed that average of farmers’ knowledge regards to temporal management of nutrition and recognizing the symptums of deficiency and toxicity nutrients is low and is very different among pistachio producers. Among the three indicators of deficiency and toxicity of elements, the time of elements application during the year and based on the plant growth stage, farmer’s knowledge about the application time of the elements during the year was the best and about plant growth index was the worst condition. Also, among the elements studied, nitrogen is the best, followed by phosphorus and potassium.The results, also, showed that research and extension activities have had the significant effect on increasing knowledge of input temporal management. Also, knowledge of nutrition temporal management has increased land productivity. In this regard, one number increasing in farmers’ knowledge will enhance pistachio yields, 21.32 kilogram per hectare. In other words, a person who receives 20, his yield is 426 kilogram per hectare more than a person who receive zero.Conclusion: The knowledge of farmers and the impact of this knowledge on productivity of fertilizer use can be increased with the quantitative and qualitative increase in education and extension, raising the quality level of human resources employed in agriculture, improving water and soil conservation guidelines and reforming the rules for paying subsidies.