بررسی تاثیر مصرف تیمارهای زیستی فسفاتی، نیتروژنی و روی بر خصوصیات ظاهری رشد وگره‌زایی در دو رقم لوبیا (phaseolus vulgaris l.)

سابقه و هدف: لوبیا یکی از حبوبات تثبیت کننده نیتروژن می‌باشد. اثرات ساده و متقابل میکروارگانیسم‌ها بخصوص قارچ‌های میکوریزی، ریزجانداران حل‌کننده فسفات و روی و باکتری‌های ریزوبیومی می‌تواند نقش بسیار موثری بر جذب عناصرغذائی، ارتفاع گیاه، تعداد شاخه، جوانه‌زنی، رشد گیاه، گره‌بندی، تثبیت زیستی نیتروژن، کلونیزاسیون ریشه و عملکرد گیاهان مختلف داشته باشد. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر مصرف تیمارهای زیستی فسفاتی، نیتروژنی و روی بر خصوصیات ظاهری رشد،‌ گره‌زایی، تثبیت زیستی نیتروژن و کلونیزاسیون ریشه‌ای در دو رقم لوبیا چیتی انجام شد. مواد و روش‌ها: این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح آماری کاملاً تصادفی با سه تکراراجرا شد. تیمارهای این آزمایش شامل دو رقم لوبیا چیتی (تلاش و صدری)، چهار سطح فسفر (p0: شاهد،p1: مصرف سوپر‌فسفات تریپل براساس آزمون خاک، p2: مصرف کود زیستی فسفاتی (شامل مایه تلقیح حاوی باکتری حل کننده فسفات از جنسazotobacter chroococcum strain 5 و مخلوط قارچ‌های میکوریزی از جنس clariodeoglumus etunicatum ، rhizophagus intraradices و funneliformiss mosseae) و سوپر فسفات تریپل به میزان 50 درصد توصیه بر اساس آزمون خاک و p3: کود زیستی فسفاتی)، سه سطح نیتروژن (n0: شاهد، :n1مصرف کود اوره و :n2مصرف مایه تلقیح ریزوبیومی( rhizobium legominosarium bv. phaseoli strain 133136111)) و سه سطح روی (zn0: شاهد، zn1: مصرف 50 کیلوگرم در هکتار سولفات روی و zn2: کود زیستی روی حاوی باکتری‌هایی از جنس pseudomonas aeuroginosa strain mpfm و fluorescens strain 187 pseudomonas) بود. صفات اندازه‌گیری شده شامل خصوصیات ظاهری رشد، گره‌زایی، تعداد گره، تثبیت زیستی نیتروژن و کلونیزاسیون ریشه بود. یافته‌ها: نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد اثر رقم، تیمار فسفری، نیتروژنی و روی بر صفات مورد مطالعه معنی‌دار شد. بیشترین مقادیر این صفات از رقم صدری، تیمارهای زیستی p2، p3، n2 و zn2 بدست آمد. در بین اثرات متقایل دو گانه بیشترین صفات مطالعه شده از تیمارهای ترکیبی p2zn2، p2n2 و n2zn2 حاصل شد. مایه‌زنی همزمان لوبیا با ترکیب قارچ میکوریزی و باکتری azotobacter ، rhizobium legominosarium و pseudomonas به طور معنی‌داری وزن تر گیاه و تعداد گره در بوته را افزایش داد. تاثیر اثرات متقابل سه‌گانه تنها بر وزن تر و تعداد گره معنی‌دار شد. حداکثر مقدار وزن تر گیاه (45.3 گرم در گلدان) از تیمار ترکیبی p2n2zn1 و حداکثر تعداد گره در بوته (28 عدد) از تیمار p3n2zn2 حاصل شد. با وجود معنی‌دار نشدن اثرات متقابل تیمارهای سه‌گانه حداکثر درجه بندی گره، درصد کلونیزاسیون ریشه و تثبیت زیستی نیتروژن به‌ترتیب به‌میزان 4.16، 44.9 درصد و 64.4 کیلوگرم در هکتار از تیمار p3n2zn2 حاصل شد. همچنین بیشترین میزان وزن خشک گیاه، تعداد بوته جوانه زده شده و سرعت سبز شدن به‌ترتیب به میزان 22.5 گرم در گلدان، 4.3 بوته در گلدان و 0.54 بوته در روز از از تیمارهای ترکیبی p2n2zn2 و p2n2zn3 بدست آمد. نتیجه‌گیری: حداکثر صفات بررسی شده از تیمارهای زیستی p2، p3، n2 و zn2 حاصل شد که نشان‌دهنده نقش موثر قارچ‌های میکوریزی، باکتری‌های حل‌کننده فسفات، روی و تثبیت‌کننده نیتروژن در افزایش خصوصیات ظاهری رشد، وزن تر و خشک گیاه، گره‌زایی، کلونیزاسیون ریشه، تثبیت زیستی نیتروژن و کاهش مصرف کودهای فسفره و نیتروژنه می‌باشد. با مصرف تیمارهای تلفیقی دو گانه و سه‌گانه تیمارهای زیستی فسفاتی، نیتروژنی و روی صفات بررسی شده افزایش یافت. جهت افزایش خصوصیات ظاهری رشد، گره‌زایی و دیگرصفات بررسی شده در این آزمایش مصرف تلفیقی تیمارهای زیستی فسفاتی، نیتروژنی و روی (تیمار p2n2zn2) توصیه می‌شود.