بررسی علل و انگیزه‌های هجوسرایی در شعر خاقانی و انوری

هجو یکی از فروع ادبیات غنایی است؛ که در آن شاعر با علل و انگیزه های مختلف به بدگویی هر آنکس که با او رقابت یا دشمنی دارد، می‌پردازد. هجو برآمده از کینه، دشمنی و روان رنجور و آشفته ی شاعر است؛ و چون احساسات و عواطف در همه ی افراد بشر وجود دارد، همه ی نوع بشر بالفطره توانایی هجوگویی و هجوسرایی را دارند. علل و عوامل مختلفی همچون عوامل روانی، مادی، اقتصادی و اجتماعی می‌تواند در تکوین و پیدایش آن نقش داشته باشد. در این مقاله سعی شده است، به بررسی انگیزه های هجوسرایی دو شاعر بزرگ، خاقانی و انوری پرداخته شود. انوری ابیوردی و خاقانی هر دو از شاعران بزرگ قرن ششم هستند که در اشعار آنها هجویات زیادی وجود دارد. سوال اساسی که در این پژوهش بدان پرداخته شده است این است که، علل و انگیزه‌های هجوگویی در اشعار این دو شاعر چه بوده است؟ یافته های این جستار بیانگر آن است که هجوگویی در شعر هر دو تقریبا شخصی و فردی است؛ هرچند که انوری گاهی هجویات اجتماعی هم در اشعار خود دارد. حس برتری‌جویی از انگیزه‌های مشترک در شعر هر دو شاعر است. بدبینی و حسادت به دیگران و جایگاه آنها انگیزه دیگر خاقانی برای هجوگویی بوده است. از دیگر عوامل پیدایش هجو در شعر انوری نیز حریص بودن شاعر بوده است.

investigating the causes and motives of satire in khaghani and anvari poetry

satire is one of the branches of lyrical literature; in which the poet, for various reasons and motives, slanders any annex that rivals or is hostile to him. the satire comes from the poet's resentment, enmity and neurosis; and because there are feelings and emotions in all human beings, all human beings are instinctively capable of satire and satire. this type of literature has been common in persian literature and other nations. various causes and factors such as psychological, material and socio-economic factors can play a role in its development. in this article, an attempt has been made to examine the satirical motives of two great poets, . anvari abivardi and khaghani are both great poets of the sixth century whose poems contain many satires. the main question addressed in this research is, what were the causes and motives of satire in the poems of these two poets? the findings of this article indicate that in khaghani's poetry the motives for satire are mostly psychological, personal and personal causes, and in anvari's material material, personal and personal motives, psychological and sometimes social factors have been the reason for satir.