سنجش اخلاقی مخاصمات مسلحانه داخلی با محوریت اساسنامه دیوان کیفری بین المللی و رویه دیوان یوگسلاوی سابق

جنایت جنگی از مهمترین مصادیق جنایات بین المللی و به عنوان یک ناهنجاری اخلاقی ، داخل در صلاحیت دیوان کیفری بین‏المللی بوده و تا زمان ‏جرم‌انگاری آن در ماده 8 اساسنامه دیوان کیفری بین‌المللی، سیر تحولات طولانی را طی نموده است. به‌طور‌کلی، اساسنامه دیوان در موارد مهم و ‏محسوسی از حقوق بین‌الملل عرفی راجع به مخاصمات جنگی فراتر رفته و تعهدات و الزامات جدیدی را بر دول عضو دیوان تحمیل می‌کند، از‌ جمله اینکه در اساسنامه آن، علاوه ‌بر جرم‌انگاری بعضی اعمال مربوط به جنگ در ‏درگیری های نظامی بین‌المللی، جنایات ارتکابی در درگیری های داخلی کشورها نیز جرم‌انگاری شده است. تا سال 1949 م. حقوق بین‏الملل بشردوستانه، توجهی به درگیری های مسلحانه داخلی نداشت و تا 1977م. هیچ معاهده مستقلی در این زمینه تدوین نشده بود. این بی توجهی را می توان در فقدان یک تعریف جامع از مخاصمات مسلحانه غیر بین‏المللی نیز دانست؛ با وجود این، در دهه 1990م. دادگاه کیفری بین‏المللی برای یوگسلاوی سابق، تعریفی از مخاصمات مسلحانه غیر بین‏المللی ارائه داد که ضمن انعکاس عرف زمان خود، بر توسعه عرف آتی نیز تاثیرگذار بود. در این مقاله، شکل‏گیری منابع و مبانی حاکم بر مخاصمات مسلحانه داخلی و توسعه تدریجی و اخلاقی آن‏ بر اساس معیارهای بشر دوستانه به روش کتابخانه ای و با استفاده از ابزار فیش‏برداری، مورد سنجش و بررسی قرار خواهد گرفت و نشان خواهد داد که رویه دیوان کیفری یوگسلاوی سابق و به دنبال آن، شکل گیری اساسنامه دیوان کیفری بین المللی در سال 1998 م. و درج جرایم ارتکابی مخاصمات مزبور در گستره جرایم جنگی، تحول اخلاقی عظیمی را نسبت به تدوین حقوق مربوط به این مخاصمات ایجاد کرده و آن را توسعه داده است.