مطالعه و بررسی روشهای شکستن خواب بذر و اندازه‌گیری شاخص‌های جوانه‌زنی بر جمعیت‌های مختلف بذر کمای ایرانی (Ferula persica var. persica)

کمای ایرانی (ferula persica var. persica) گیاهی دارویی، بومی ایران و متعلق به تیره چتریان (apiaceae) است. بذرهای این گیاه دارای دوره خواب طولانی می‌باشد بنابراین کوتاه کردن دوره خواب و افزایش میزان جوانه‌زنی بذرها توسط روشهای آزمایشگاهی می‌تواند در احیای این گیاه موثر باشد. از آنجا که تیمار سرمادهی و خیساندن بذرها جهت شکستن زود هنگام خواب بذر در بیشتر جنسهای تیره چتریان مفید است، لذا در این تحقیق که در سال 1388 انجام گرفته است، بعد از اندازه‌گیری درصد خلوص بذرها اثر فاکتورهای سرمادهی مرطوب، سرمادهی خشک و همچنین شستشوی بذرها قبل از سرمادهی بر روی پنج جمعیت کمای ایرانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی در چهار تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصله نشان داد که در فاکتورهای مورد بررسی، قوه نامیه و شاخص‌های مرتبط به آن (متوسط جوانه‌زنی روزانه، سرعت جوانه‌‌زنی روزانه و متوسط زمان لازم برای جوانه‌زنی) تفاوت معنی‌داری را از لحاظ آماری در سطح احتمال یک درصد نشان می‌دهند. در مورد اثرات متقابل، تیمار f4z0 (بذر f4 در تیمار سرمادهی مرطوب بدون شستشو) نسبت به سایر تیمارها، قوه نامیه بالاتری داشته و تعداد روز تا رسیدن به حداکثر درصد سبز، کمتری دارد. همچنین درخصوص شاخص سرعت جوانه‌زنی روزانه که مربوط به تعداد روز برای جوانه‌زنی تک بذر می‌باشد تیمارهای f4z0 و f5z0 دارای کمترین سرعت و بیشترین مقدار می‌باشند. در مورد اثرات ساده، بهترین روش شکستن خواب بذر در این گونه، سرمادهی مرطوب می‌باشد و شستشوی مداوم بذرها قبل از کشت به جهت از بین بردن پوشش بذر اثر مثبتی برجوانه‌زنی نداشته است.