اثر افزودن ملاس به بقایای بوته گوجه‌فرنگی به‏منظور استفاده در پرواربندی بزغاله‌های بومی استان بوشهر

مقدمه: سطح زیرکشت گوجه‌فرنگی در استان بوشهر، 12 هزار و در کل کشور بیش از 130 هزار هکتار است. پس از برداشت محصول، سالانه بیش از 120 هزار تن شاخ و برگ گوجه‌فرنگی در استان به‏دست می‏آید که روی زمین باقی‏مانده و استفاده‌ای از آن نمی‌شود. با توجه به کمبود خوراک دام در استان و لزوم شناسایی منابع خوراکی بالقوه، تحقیق حاضر به‏منظور تعیین ارزش غذایی بقایای بوته گوجه‌فرنگی، تعیین مناسب‏ترین میزان ملاس برای خوش‏خوراکی آن و استفاده از آن در تغذیه بزغاله‌های پرواری انجام شد.مواد و روش‏ها: ابتدا از مناطق دارای کشت گوجه‏فرنگی در استان، نمونه‌های بوته گوجه‏فرنگی پس از برداشت محصول به‏دست آمد و تجزیه شیمیایی نمونه‏ها انجام شد. سپس قابلیت ‏هضم ظاهری بقایای بوته گوجه‏فرنگی همراه با صفر، 5، 10 و 15% ملاس، با استفاده از دام زنده تعیین شد. در ادامه، آزمایش پرواربندی با 32 راس بزغاله در قالب یک طرح کاملاً تصادفی با چهار تیمار، چهار تکرار و دو بزغاله در هر تکرار انجام شد. جیره تیمارها دارای بقایای بوته گوجه‏فرنگی با درصدهای فوق‏الذکر ملاس بود، به‏طوری‏ که جیره‌ها دارای حدود 30 درصد بقایای بوته به‏همراه ملاس بودند. نتایج: نتایج نشان داد که قابلیت ‏هضم بقایای بوته گوجه‏فرنگی با 15 درصد ملاس، نسبت به سایر تیمارها بیش تر بوده و در مورد ماده خشک و انرژی خام (به‏ترتیب 64 و 64.32 درصد)، تفاوت معنی‏داری با آن ها داشت (0.05>p). طبق نتایج پرواربندی، بین خوراک مصرفی و افزایش وزن روزانه بزغاله‏های تیمارها، تفاوت معنی‏داری مشاهده نشد (0.05p). بحث و نتیجه‏گیری: به‏طورکلی نتیجه گرفته شد که می‏توان از بقایای بوته گوجه‏فرنگی در جیره بزغاله‏های پرواری استفاده کرد و مناسب‏ترین میزان افزودن ملاس برای خوش‏خوراکی آن، به‏ترتیب 15 و 10 درصد می‏باشد.

the effect of adding molasses to tomato bushes remains for utilization in nativekids fattening of bushehr province

introduction: the area under tomato cultivation in bushehr province is 12 thousandand in the whole country is more than 130 thousand hectares. after harvesting, morethan 120 thousand tons of tomato leaves are obtained in the province every year,which remain on the ground and are not used. considering the lack of animal feed inthe province and the need to identify potential food sources, this research was carriedout for determining the nutritional value of tomato bushes remains and the mostsuitable level of molasses for its palatability in feeding of fattening goat kids.materials & methods: at first, tomato bushes samples were obtained from tomatogrowing areas in the province after harvesting and chemical analysis of the sampleswas done. then, the apparent digestibility of tomato bushes remains was determinedwith 0, 5, 10 and 15% of molasses using with the in vivo method. in the following,fattening experiment was carried out with 32 goat kids in 4 treatments, 4 replicatesand 2 goat kids in each replicate at a completely randomized design. rations hadtomato bushes remains with various level of molasses and totally had about 30% oftomato bushes remains with molasses.results: results showed that, dm and ge digestibility of tomato bushes remainswith 15% molasses (64 and 64.32% respectively) had significant difference (p<0.05)with other treatments. according to fattening results, no significant difference(p>0.05) was shown between feed intake and daily weight gain of all treatment goatkids, but feed conversion ratio of rations containing bushes with 15 and 10%molasses molasses (7.037 and 7.144% respectively) had significant difference(p<0.05) with other treatments.conclusion: it is concluded that, tomato bushes remains can be used in goat kidsration and adding 15 and 10% of molasses are the most suitable levels for itspalatability, respectively.